فصل دوّم

جريان محاكمه وقتل عثمان

واكنش عوامل پنجگانه

عوامل پنجگانه ياد شده سبب شد كه موج اعتراض از اطراف واكناف كشور اسلامى بلند شود وخليفه وكليه كارگزاران خلافت را زير سؤال ببرد وهمه آنان را به انحراف از مسير صحيح اسلام متّهم سازد.

از اين جهت، صحابه ومسلمانان اطراف پيوسته از خليفه درخواست مى كردند كه وضع خود را تغيير دهد والاّ از خلافت بركنار خواهد شد.

عظمت موج مخالفت واعتراض در صورتى روشن مى شود كه با اسامى بعضى از معترضان وبرخى از سخنان آنان آشنا شويم:

1ـ امير مؤمنان على (عليه السلام) سخنان بسيارى در باره اعمال عثمان دارد; چه پيش از قتل او وچه پس از آن. از آن ميان، كلامى دارد كه بيانگر ديدگاه امام (عليه السلام)در باره كارهاى خليفه است.آن حضرت در روزى كه فرزندان مهاجرين را به نبرد با شاميان دعوت مى كرد چنين فرمود:

«يا أَبْناءَ الْمُهاجِرينَ انْفِرُوا إِلى أَئِمَّةِ الْكُفْرِ وَ بَقِيَّةِ الأَحْزابِ وَ أَوْلِياءِ الشَّيْطانِ انْفِرُوا إِلى مَنْ يُقاتِلُ عَلى دَمِ حَمّالِ الْخَطايا فَوَ اللّهِ الّذي فَلَقَ الْجَنَّةَ وَ بَرَأَ النَّسَمَة إِنَّهُ لَيَحْمِلُ خَطاياهُمْ إِلى يَوْمِ القِيامَة لا يُنْقَصُ مِنْ أَوزارِهِمْ شَيْئاً».[1]