اگر اين جريان صحنه سازى هم باشد، باز مى توان گفت كه عثمان نيز در گزينش عمر بى تأثير نبود وبه سان يك ديپلمات كار كُشته نقش خود را به خوبى ايفا كرد.

سالها بعد، وقت آن رسيد كه عمر حقشناسى كند وعثمان را پس از خود برگزيند وحقّ نمك را ادا كند.

برقرارى تبعيض نژادى واختلاف طبقاتى

يكى از افتخارات بزرگ اسلام، كه هم اكنون نيز موجب جذب مردمان محروم وستمديده جهان به سوى اسلام است، همان محكوم كردن هر نوع تبعيض نژادى است وشعار نافذ آن اين است كه گراميترينِ شما پرهيزگارترينِ شماست.

در زمان پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم)، سپاهيان وكارمندان دولت حقوق ومقررى خاصى نداشتند وهزينه زندگى آنان از غنايم جنگى تأمين مى شد.غنيمتى كه مسلمانان از نبرد با مشركان به دست مى آوردند، پس از كسر يك پنجم آن، ميان سپاهيان تقسيم مى شد ودر تقسيم غنايم، سوابق افراد در اسلام ونژاد آنان يا خويشاونديشان با پيامبر رعايت نمى شد.

در زمان خليفه نخست نيز امر به همين منوال بود، ولى در زمان خليفه دوّم دگرگون شد. گسترش اسلام سبب شد كه خليفه وقت دفترى براى حقوق كارمندان وسپاهيان اسلام تنظيم كند.ولى متأسفانه در تعيين پايه حقوق به جاى اينكه تقوى وآگاهيهاى نظامى وسياسى وسوابق خدمت ملاك عمل قرار گيرد يا لااقل چيزى جز اسلام ملاك عمل نباشد، نژاد ونسب ملاك عمل قرار گرفت.

در اين ديوان، سپاهىِ عرب بر سپاهىِ عجم، عرب قحطان بر عرب عدنان، عرب مُضَر برعرب رَبيعه، قريش بر غيرقريش وبنى هاشم بر بنى اميّه تقدّم داشت وحقوق گروه اوّل بيش از حقوق گروه دوّم بود. تاريخنويسان معروفى مانند ابن اثير ويعقوبى وجرجى زيدان،در تاريخهاى خود نمونه اى از ارقام متفاوت مقرّريهاى