نيازمندى فعل به فاعل در حدوث و بقاء وجود ندارد زيرا پديده هاى محقّق اگر چه ضرورت بالغير دارند، ولى در ذات خود متصف به امكان مى باشند بنابراين ملاك احتياج به فاعل (امكان ذاتى) پيوسته با پديده امكانى همراه است و بايد پيوسته از طرف علت اضافه وجود گردد بقاء آن پديده تحقق يابد.

قرآن كريم مى فرمايد:

(يا أَيُّهَا النّاس أَنْتُمُ الْفُقَراء إِلَى اللّهِ وَاللّهُ هُوَ الْغَنِىُّ الْحَميدُ) (فاطر/15).

«اى انسانها شما پيوسته نيازمند به خدا هستيد و تنها خدا ستوده و بى نياز است».

بديهى است انسان در اين جهت خصوصيتى ندارد، و ديگر پديده هاى امكانى نيز از اين قانون مستثناء نيستند، و شايد علت آن كه تنها در آيه به نيازمندى هميشگى انسانها اشاره شده است، اين است كه تنها پديده اى كه به خاطر پاره اى از دواعى شيطانى و نفسانى ممكن است خود را بى نياز بپندارد، انسان است ولى ديگر پديده ها از اين حالت استكبار و «خود مستقل انديشى» پيراسته مى باشند.

مطلب ياد شده در برخى از آيات قرآن گوشزد شده است.[1]

اصولاً انديشه فرق ميان حدوث و بقاء يك پديده، انديشه اى عاميانه و از نظر فلسفى منسوخ است زيرا پس از اثبات حركت جوهرى همه پديده هاى مادى از طرف حكيم بزرگ اسلامى صدرالمتألهين شيرازيرحمه اللّه «بقاء» براى يك