2

جبر فلسفى اقتصادى

يكى از روشن ترين مظاهر و نمونه هاى «جبر مادى» جبر اقتصادى تاريخ است كه از آن ماركسيسم سرسختانه طرفدارى مى كند.

ماركسيسم در نشريات علمى و تبليغى خود بيش از همه روى (جبر تاريخ) تكيه مى كند گذشته بر اين كه انسان را (فاعل جبرى)«آزادنما) مى انديشد، تمام روبناهاى جامعه اعم از تحولات تاريخى و بروز انديشه ها را، محصول مبارزه طبقاتى كه خود مولود رشد دستگاههاى توليدى و دگرگونى در روابط اقتصادى است مى داند.

رشد ابزار توليد يك ضرورت اجتناب ناپذير است و تضاد آن با روابط اقتصادى كهن نيز يك امر مسلم مى باشد و از اين تضاد، تضاد ديگرى به نام مبارزه طبقاتى توليد مى گردد، تا روابط اقتصادى كهن را دگرگون كرده و سرانجام رو بناها و مناسبات جديدى را به وجود آورد و تمام اين تحولات (ماشين وار) بدون آن كه اختيار و آزادى انسان در آن مؤثر باشد، صورت مى پذيرد.

از نظر ماركس عامل سازنده تاريخ يك نيروى فيزيكى فاقد شعور است و