نمى كردند و در برابر آن همه الطاف خداوندى راه بندگى و شكرگذارى را برمى گزيدند، مى توانستند براى هميشه از آن نعمتها برخوردار باشند ولى چون راه كفران را برگزيدند و از بندگى و اطاعت خدا اعراض نمودند به آن سرنوشت تلخ، گرفتار آمدند.

پس آنان، دو سرنوشت داشتند، يكى متغيّر و ديگرى ثابت، سرنوشت متغيّر آنان بر نحوه عمل و برخورد با نعمتهاى الهى، استوار گرديده بود، و كاملاً در قلمرو اراده و اختيار خود آنها قرار داشت و سرنوشت ثابت و حتمى آنان، همان چيزى بود كه تحقق يافت يعنى چون خداوند از قبل مى دانست كه قوم «سبا» با توجه به قدرت و اختيار خود در مقابل نعمتهاى او، راه كفران را برمى گزينند، در لوح محفوظ، دگرگونى و زوال آن نعمتها از آنان را به عنوان سرنوشت حتمى آنها ثبت نموده بود و اين علم پيشين نيز به هيچوجه مانع از اختيار و آزادى انسان در تصميم گيرى هاى او نيست، زيرا آنچه را خدا از قبل آگاه بود تنها زوال و دگرگونى نعمتها نبود، بلكه قدرت و اراده و اختيار و آزادى مردم سبا نيز مورد علم و آگاهى خدا بوده است(در اين باره در آينده به تفصيل بحث كرده ايم).

نقش دعاء در سرنوشت يونس و قوم او

نمونه روشن ديگرى از چگونگى تأثير كارهاى انسان در تغيير سرنوشت او كه در قرآن مطرح گرديده است، سرگذشت آموزنده يونسِ پيامبر و قوم او مى باشد، اين سرگذشت در چندين سوره از قرآن مورد توجه واقع شده است كه در هر مورد، به تناسب غرضى كه قرآن از آن داشته و دارد، گوشه اى از آن را بازگو نموده است.