مقصود از اندازه گيرى ـ يا به تعبير حديث «5» كه خداوند به قلم فرمان داد تا اندازه ها را بنويسدـ اين است كه خصوصيّات وويژگيهاى هر موجودى را از قبل تعيين نموده است و يكى از خصوصيات پديده ها، كيفيت فاعليت آنها است كه برخى از نظر فاعليّت از ويژگى اختيار برخوردار بوده، ولى اكثريت آنها فاعل اضطرارى مى باشند.

البته مقصود از مقادير، يك معناى وسيعى است كه همه نوع ويژگى هاى جسمى و مادى، و روحى و معنوى را شامل است همچنان كه ويژگى فاعليت آنها را نيز، دربردارد، بنابراين در قالب گيرى موجودات در روز ازل، يك قالب نيست و آن هم قالب اضطرار، بلكه در اين مورد مقادير و قالب هاى مختلفى است كه موجودات در آن قالب هاى مختلف ريخته شده اند، در اين صورت اعتقاد به قدر و قضاء و اندازه گيرى قبلى هر موجود با اختيار انسان منافات ندارد.

قضاء و قدر در روايات اهل سنت

در ميان روايات اهل سنت، هر چند احاديث قَدَر غالباً به صورت بسيار تند و حاد مطرح شده و قسمتى از آنها حاكى از رويه ديگر سكه، يعنى جبر است ـ اگر چه نامى از جبر در آنها نيست ـ ولى در عين حال يك رشته روايات صحيح و استوار نيز وجود دارد كه با آنچه گفته شد همگام بوده و عقل و قرآن را تأييد مى كند و ما در اين مورد به نقل دو روايت مى پردازيم:

1. على (عليه السلام) نقل مى كند: در قبرستان بقيع براي دفن جنازه اى همراه رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم)حاضر بوديم رسول گرامى(صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود: هيچ كس از شما نيست