در كشور وجود و نظام هستى كسى جز خدا، فاعليت اصيل و مستقل ندارد و اگر برخى از پديده ها آثار و افعالى دارند به اذن و مشيت الهى مى باشد و يكى از رخدادهاى اين نظم، ايمان به خدا از روى اراده و اختيار است، و سبب و عامل پيدايش آن، كه انسان و قدرت و اراده اوست تنها به اذن و اراده خدا مى تواند به عنوان عامل و مؤثر آن به شمار آيد.[1]

3.(ما قَطَعْتُمْ مِنْ لينَة أَوْ تَرَكْتُمُوها قائِمَةً عَلى أُصولِها فَبِإِذْنِ اللّهِ وَلِيُخّزِيَ الْفاسِقين) (حشر/5).

«هر نخلى را كه بريدند و يا آن را بر ريشه هاى خود رها كرديد، همگى به اذن خداوند بوده است».

معلوم است كه بريدن و نبريدن نخلها به عنوان نمونه گفته شده است و در حقيقت هدف آيه بسيار گسترده تر است و آن اين كه بشر آگاه باشد كه افعال و كردار او بدون مشيت و اذن خداوند صورت نمى پذيرد.

مضمون آيه بالا در آيات ديگرى از قرآن نيز بيان گرديده است.[2]

عموميت اراده خدا از ديدگاه روايات

احاديثى كه از رسول خدا و خاندان معصوم او روايت شده است نيز به روشنى بر عموميت و گستردگى اراده خدا نسبت به همه پديده ها و از آن جمله افعال و كارهاى اختيارى انسان گواهى مى دهد كه نمونه هايى را يادآور مى شويم: