بنابراين در راه حفظ مال دنيا و يا عرض و جان شخصى تحمل ضرر ممنوع نبوده بلكه راجح و يا واجب است. شايد به اين جهت باشد كه در اين موارد امر دائر بين حفظ جان و حفظ فضيلت است؛ فضيلت عزت و زير بار ذلت نرفتن و در مقابل ظالم تسليم نشدن هر چند منجر به قتل شود، كه اين يك نوع نهى از منكر است. اگر چنين است پس چگونه در مورد شعائر حسينى كه سبب بقاء اسلام و قوام تمامى دين است ضرر شخصى مانع حكم اولى آن شده و رحجان اوليه را تبديل به حرمت ثانويه مى‌كند؟

2- در قرآن كريم وارد شده كه حضرت يعقوب آنقدر در فراق يوسف گريست تا اينكه چشمش- كه اشرف اعضاى بدن است- را از دست داد، و جالب اينكه او مى‌دانست چنين گريه‌اى منجر به از دست دادن چشم مى‌شود، اما با اين وجود دست از اين كار بر نداشت و اشرف اعضاى بدنش را در اين را از دست داد. حتى گريه او جانش را در خطر قرار داده بود كه پسرانش او را از چنين خطرى بر حذر داشتند. [1] كار آن پيغمبر معصوم را قرآن به عنوان عبرت و موعظه براى ما نقل ميكند. [2] و امام سجاد عليه السلام نيز به كار او استشهاد ميكند. [3] اين گريه و حزن به‌

[1] . سوره يوسف: 84 و 85.

[2] . سوره يوسف: 111.

[3] . كامل الزيارات، ابن قولويه: ص 213 ح 307.