امام (ع) نقل كرده‌اند كه با زهرى كشنده و به دست عوامل خليفه در سال 254 ق. و در شهر سامراء به شهادت رسيد. مرقد پاك آن حضرت در همان شهر جاى دارد (اثبات الوصيّة، 205 و 206؛ الانوار البهيّه‌، 270).

***

امام حسن عسكرى (ع): يازدهمين امام شيعيان‌

نام مباركش حسن و فرزند امام دهم و سيزدهمين تن از چهارده معصوم (ع) است.

به سال 232 ه. در مدينه متولّد شد و بيست و هشت- و به روايتى ديگر- بيست و نُه سال زندگى كرد. مادر ارجمندش حديث (سليل) نام داشت. از القاب مشهور او است: عسكرى و ابن الرّضا و كنيه گرامى‌اش، ابومحمّد است (مناقب آل ابى‌طالب‌، 4/ 455- 453).

فضائل و مناقب:

امام حسن عسكرى (ع) نيز همانند ديگر امامان در خُلق و خوى و بزرگى و برترى، يگانه روزگار خويش بود. از احمد بن عبداللّه بن خاقان نقل كرده‌اند كه از قول پدر خويش گفته است: «اگر حكومت بنى‌عبّاس سرنگون شود، كسى در بنى‌هاشم همچون ابن الرّضا شايسته خلافت نيست به دليل فضيلت و عفّتى كه دارد و نماز و روزه و زهد و خُلق و خوى نيكى كه از حضرتش ديده مى‌شود.» (مصنّفات شيخ مفيد، 11/ 322 و 323) مقام و منزلت علمى امام حسن عسكرى (ع) نيز چنان بود كه دانشمندان بزرگ معاصرش، سر به تعظيم و تسليم در پيشگاهش فرود مى‌آوردند و از محضرش بهره‌ها مى‌بردند (بحارالانوار، 50/ 261).

امامت:

امامت امام حسن (ع) به نصّ پيامبر اسلام 6 ثابت است. در روايتى مشهور آمده است كه پيامبر 6 از يكايك دوازده خليفه خويش نام مى‌برد و خليفه يازدهم را حسن بن على مى‌خواند (ينابيع المودّة، 2/ 554). در احاديث متعدّدى از امام هادى (ع) نيز حضرت حسن عسكرى (ع) به عنوان امام يازدهم تعيين شده است. آمده است كه امام هادى (ع) چند ماه پيش از شهادت، فرزند گرامى‌اش حسن (ع) را به عنوان جانشين خويش و امام شيعيان معرّفى كرد و گروهى از شيعيان را نيز به گواهى گرفت (اعلام الورى‌، 351). همچنين از امام هادى (ع) پرسيدند