در قلمرو شعر فارسى به بُعد اخلاص و عرفان كربلا اشارات قابل اعتنايى شده است.شعر مشهور مولوى:

كجاييد اى شهيدان خدايى بلاجويان دشت كربلايى

اشارتى به همين ويژگى است.

مشهورترين اثرى كه به كربلا از منظر عرفانى نگريسته است،كتاب ارزشمند«گنجينة الاسرار»عُمّان سامانى است.سراينده كوشيده است تا همۀ حوادث كربلا را عارفانه بنگرد و از اين زاويه تحليل و بررسى كند.يكى از صحنه‌هاى عاشورا كه در اين كتاب به زيبايى تمام ترسيم شده است،لحظۀ وداع اباعبداللّه(ع)با اهل حرم به‌ويژه زينب‌كبرى(س) است.زينب راه را بر اسب امام مى‌بندد تا دمى درنگ و فرصت وداع باشد.بخش‌هايى از اين سروده،براى تبيين نگاه عارفانۀ شاعر به كربلا خواندنى است:

پس ز جان بر خواهر استقبال كرد تا رُخش بوسد الف را دال كرد
همچون جانِ خود،در آغوشش كشيد اين سخن آهسته بر گوشش كشيد
كاى عنان‌گير من آيا زينبى؟ يا كه آه دردمندان در شبى؟
پيش پاى شوق،زنجيرى مكن راه عشق است اين،عنان‌گيرى‌مكن
با تو هستم جان خواهر همسفر تو به‌پا اين راه كوبى،من به سر