بناست، و حركت دست بنا علت حركت ابزار و مواد ساختمان است . بنا به وسيله آلاتي از قبيل آجر و گچ و سيمان و ... ساختمان را درست مي‌كند، پس ساختمان اسكلتش مخلوق خداست، فقط حركت دست و ابزار معلول بنا و فعل بناست و تا توجه و اراده او هست حركت دستش هم هست .

اما فاعليت خدا "لا بمعني الحركات و الالة" است ; يعني خدا فاعل حركت مثل بنا نيست و ابزار حركت براي كار ندارد.

چرا خداوند به ابزار احتياج ندارد؟

اگر بگوييم : فاعليت خدا به وسيله ابزار است اين سؤال پيش مي‌آيد كه آيا اين ابزار را خود خدا خلق كرده است يا ديگري آن را خلق كرده ؟ اگر گفته شود ابزار را خدا خلق كرده، مي‌پرسيم اين ابزار را خدا به وسيله ابزار خلق كرده است يا بدون ابزار؟ اگر اين ابزار را به وسيله ابزار ديگري خلق كرده، باز اين سؤال پيش مي‌آيد كه اين ابزار را خدا به وسيله ابزار ديگر خلق كرده است يا بدون ابزار؟ اگر گفته شود بدون ابزار خلق كرده ! پس خدا بدون ابزار هم خلق مي‌كند. اگر گفته شود هر ابزاري با ابزار ديگر خلق مي‌شود، تسلسل لازم مي‌آيد و تسلسل هم باطل است . و اگر گفته شود اين ابزار كار را ديگري خلق كرده است، لازمه اش اين است كه خداوند در فاعليتش احتياج به غير داشته باشد، آن وقت چنين خدايي واجب الوجود نيست و محتاج است .

پس فاعليت خدا محتاج به ابزار نيست و نوع فاعليت او فاعليت الهي است ; به اين معني كه به صرف اراده و توجه او اشياء موجود مي‌شوند. مثال خيلي ناقص آن فاعليت جان ما نسبت به تصوراتمان است، شما به محض اين كه تصور كنيد يك كله قند را در ذهنتان موجود مي‌شود. تمام نظام وجود عالم نسبت به حق تعالي تقريبا مانند نسبت تصور شما به ذهن شماست .