بسم الله الرحمن الرحيم

خطبه 1 (درس 10)

"بصير اذ لا منظور اليه من خلقه ، متوحد اذ لا سكن يستأنس به ، و لايستوحش لفقده ، انشاء الخلق انشاء، و ابتدأه ابتدأ، بلا روية أجالها، و لا تجربة استفادها، و لا حركة احدثها، و لا همامة نفس اضطرب فيها"

در درسهاي گذشته به اينجا رسيديم كه حضرت فرمود: "فاعل لا بمعني الحركات و الالة" خداوند فاعل است و عالم فعل حق است، اما فاعليت خداوند مانند فاعليت موجودات عالم ماده نيست .

فرق بين فاعليت خدا و فاعليت عالم ماده

در عالم ماده تمام فاعليت ها به حركت برمي گردد، يعني اگر مثلا ما گفتيم : "بنا علت ساختمان است" اين جمله درست نيست، بنا علت ساختمان نيست ; زيرا سنگ و آجر و آهن و گچ و ... موجوداتي هستند كه از قبل موجود بوده و بنا فاعل اينها نيست، بلكه بنا فقط فاعليتش نسبت به حركت دستش است، دستش را حركت مي‌دهد و به وسيله آن ابزار را حركت مي‌دهد، و حركت دست علت براي حركت ابزار است ; يعني ابزار حركت مي‌كند و اين حركت معلول حركت دست