responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : روضة الأنوار عباسى (در اخلاق و شيوه كشوردارى) نویسنده : محقق سبزوارى    جلد : 1  صفحه : 829

ملمّات الدّهر من أهل الخاصّة. و إنّما عماد الدّين، و جماع المسلمين، و العدّة للأعداء، العامّة من الأمّة؛ فليكن صغوك لهم، و ميلك معهم.»

يعنى: «بايد كه دوست‌ترين كارها به سوى تو اوسط چيزى باشد كه در حقيقت باشد، و آن چيزى، است كه متوسّط باشد، ميانه افراط و تفريط و بر حدّ اعتدال و استقامت باشد، و عامترين آنها به حسب عدل باشد- يعنى، عدالت آن شاملتر باشد و به مردم بيشتر رسد- و جامعتر باشد رضاى عامّه و جمهور رعايا را، نه آنكه مخصوص خاصّه و اهل مكنت و اعتبار و اقتدار باشد. به درستى كه ناخشنودى عامّه ناس دفع مى‌كند خشنودى خاصّه ناس را- يعنى، خشنودى خاصّه در جنب سخط عامّه نمى‌نمايد و ناخشنودى خاصّه نزد خشنودى عامّه متنفّر است و ضررى نمى‌رساند- و نيست هيچ احدى از رعيّت گرانبارتر بر والى به حسب مؤنتها در زمان فراخى و آسانى، و كمباريتر و مددكاريتر در وقت بلا، و كراهت‌دارنده‌تر عدل و انصاف را در امور، و خواهنده‌تر مطالب و اغراض را به الحاح و مبالغه، و كم‌شكرتر در وقت عطا، و دير عذرپذيرفته‌تر در وقت منع، و ضعيف صبرتر نزد فرودآمدنهاى غمهاى روزگار از خواصّ رعيّت. و ستون دين و محلّ جمعيّت مسلمين و كارسازى و تهيّه از جهت دشمنان عامّه از امتند. پس، بايد كه بوده باشد محبّت تو از براى ايشان، و بوده باشد ميل تو با ايشان.»

غرض حضرت آن است كه بيشتر در بند رضاجويى عامّه رعيّت بايد بود و خشنودى ايشان را بر خشنودى جماعت خواصّ ترجيح بايد داد؛ به جهت كثرت و عمومى كه عامه را هست، خاصه را در جنب ايشان قدرى نيست، و مع ذلك خاصه را چند خاصيت هست كه اين خواصّ باعث ترجيح جانب عامّه مى‌گردد: يكى آنكه خاصّه در وقت فراخى و آسانى گرانبارتر و پرمؤنت‌ترند. ديگر، آنكه در وقت بلا و سختى كم معونت‌ترند و انصاف و عدل را بيشتر كراهيت دارند، چه به حسب غرور و كبرى كه دارند و بزرگى كه به خود اعتقاد مى‌كنند، خواهش ترجيح و تفضّل در همه باب دارند و به حقّ خود راضى نمى‌شوند و بر حقّ استحقاق خود نمى‌ايستند. ديگر، الحاح و مبالغه ايشان در طلب انجاح و حوايج بيشتر است. ديگر، شكر ايشان در وقت عطا كمتر است، و قبول عذر كردن ايشان در وقت منع كمتر است، و صبر ايشان در شدايد ضعيفتر است.

نام کتاب : روضة الأنوار عباسى (در اخلاق و شيوه كشوردارى) نویسنده : محقق سبزوارى    جلد : 1  صفحه : 829
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست