عظيم كه از ايّام سابقه نقل شده بنابر آن بوده كه بلاد معمور بوده و واليان در عدالت مى‌كوشيده‌اند. حضرت يوسف 7 چون والى شد، در تعمير بلاد كوشيد و عدل او خلايق را عام بود. خلايق جميع بلاد به او محتاج شدند و كار به جايى رسيد كه جميع آزادان از همه ولايات، داغ بندگى او بر جبين نهادند چنانكه مشهور است. و در كتب مذكور[1] و در كتاب سراج الملوك‌[2] و كتاب المستطرف‌[3] نقل شده از ابو الحسين اسدى‌[4] كه، يافتم‌[5] در كتاب قبطى به لغت صعيديه كه نقل شده بود به زبان عربى كه مبلغ آنچه حضرت يوسف صديق 7 از جهت پادشاه مصر در يك سال استخراج مى‌نمود از حقّ خراج با عدل و انصاف و اجراى رسوم متعارف، بى‌تنگى و مناقشه و بعد از وضع آنچه وضع بايد كرد از طلاى جديد دو هزار و بيست و چهار هزارهزار و چهارصد دينار[6] طلا بود. از آن جمله، آنچه صرف عمارت بلاد از جهت حفر خليج و انفاق بر پلها و سدّ رخنه‌ها و تقويت آنچه محتاج به تقويت بود جهت اقامت عوامل و توسعه بر بذور و امثال آن از آلات و ادوات عمارت و نفقات و اصلاح و مرمّت زمين هشتصد هزار دينار، و از جهت صرف كردن در ارزاق اهل سلاح و حارسان و غلامان و اهل ديوان صد هزار[7]، و از جهت صرف كردن براى يتيمان و بيوه‌زنان، هرچند غنى باشند، از جهت آنكه امثال‌

[1] - مقصود از كتابهاى ذكر شده معلوم نشد، چه قبلا از كتابهاى مورد نظر ياد نشده است.

[2] - كتابى است در آداب ملكدارى نوشته ابو بكر محمد بن وليد بن محمّد قرشى فهرى اندلسى طرطوشى، معروف به ابن أبى رندقة و متوفى به سال 520 ق.

[3] - المستطرف فى كلّ فنّ مستظرف كتابى است مشتمل بر آداب و مواعظ و حكم و مشحون از گفتارها و اخبار و حكايات تاريخى و ادبى و نيز آيات قرآنى و احاديث نبوى. ربيع الابرار زمخشرى و العقد الفريد ابن عبد ربه از جمله منابع اين كتابند. نويسنده اين اثر شهاب الدين محمد بن احمد أبى الفتح أبشيهى، متولد سال 790 و متوفى به سال 850 ق.، است.

[4] - در سراج الملوك، ص 296« حسن بن على اسدى» ضبط شده است.

[5] - حسن بن على اسدى در همان به نقل از پدر خود روايت كرده است.

[6] - در همان، ص 297 اين مبلغ چنين آمده:« أربعة و عشرون ألف ألف و أربعمائة ألف دينار» كه برابر است با 000/ 400/ 24 دينار. فلذا عبارت متن اگر چنين باشد با نوشته سراج الملوك منطبق خواهد بود.« بيست و چهار هزارهزار و چهارصد هزار دينار ...».

[7] - همان:« ثمانية آلاف ألف دينار» كه معادل 000/ 000/ 8 دينار مى‌گردد. ظاهرا رقم افراد تحت پوشش در همان به اشتباه، به‌جاى رقم مالى، در روضة الانوار درج شده است.