نام کتاب : روضة الأنوار عباسى (در اخلاق و شيوه كشوردارى) نویسنده : محقق سبزوارى جلد : 1 صفحه : 787
عيسى از اين كيد جان به سلامت برد.
حكايت
آوردهاند كه مردى از اهل يثرب كه او را اسلمى مىگفتند گفته كه،
«مرا قرض بسيار به هم رسيد و قرض مرا گرانبار گردانيد، و ارباب ديون مطالبه
مىنمودند و حاجت من به ضروريّات شديد گشت، و زمين بر من تنگ شد و راه به چيزى
نمىدانستم. به خاطرم رسيد كه در اين باب، با يكى از اهل اعتماد مشاورت نمايم. با
يكى از اهل مروّت و رأى استشاره كردم. اشاره نمود كه، قصد مهلب بن ابى صفره[1] كن. پس، با صديقى ديگر نيز مشاورت
كردم. او نيز به همين دستور اشاره نمود. به خاطرم رسيد كه قبول مشورت بهتر است از
مخالفت آن. پس، بر شتر خود سوار شدم و در رفاقت گروهى به راه افتادم و قصد عراق
نمودم. و چون به مجلس مهلب داخل شدم، گفتم: خ اصلح اللّه الامير! من بيابانها طى
كردهام و از زمين يثرب قصد درگاه تو كردهام كه اهل عقل و دانش و رأى به من اشارت
نموده بودند كه قصد درگاه تو كنم تا حاجت من برآيد، و گره از مشكل من بگشايد. خ
گفت: خ هيچ آوردهاى وسيلهاى يا قرابتى يا عشيرتى؟ خ گفتم: خ نى، و ليكن تو را
اهل حاجت خود دانستم. پس، اگر قيام به حاجت من نمايى، تو اهل آنى؛ و اگر امرى حايل
آن شود، تو را مذمّت نمىكنم و از عدالت تو نااميد نيستم. خ مهلب به حاجب خود
[1] - ابو سعيد مهلّب بن ابى صفره، متولد به سال 8(؟) و
متوفى به سال 82 ق.، اصلا ايرانىنژاد است و آل مهلّب منسوب به اوست و تا سده 7 ق.
اميران، وزيران، شاعران و دانشمندانى از اخلاف وى برخاستند. در جنگهاى سيستان و
خراسان و ماوراء النّهر شركت جست و از خود شايستگى نشان داد و پس از قيام عبد
اللّه بن زبير به او پيوست و خوارج ازارقه- منسوب به نافع بن ازرق را- كه
مىكوشيدند از نابسامانى اوضاع خلافت استفاده كرده مناطقى را به تصرف درآورند،
سركوب كرد. جنگهاى مهلّب با ازارقه در عراق و ايران بخش مهمّى از تاريخ زندگى اوست
و از سال 65 تا 77 ق. تقريبا پىدرپى ادامه داشت. مهلّب در دوران حكومت عبد اللّه
بن زبير و برادرش مصعب امارت برخى ولايات، چون خراسان و فارس و آذربايجان، را داشت
و پس از غلبه عبد الملك بن مروان بر آل زبير حكومت اهواز و بعد فارس به او سپرده
شد. او از سال 78 ق. به عنوان والى سيستان و خراسان منصوب شد و تا هنگام مرگش اين
سمت را عهدهدار بود. براى كسب اطلاعات بيشتر از احوال وى و افراد ممتاز خاندان
او، نك: سجّادى، سيد صادق؛« آل مهلب» در دائرة المعارف بزرگ اسلامى، ج 2، صص 154
تا 168.
نام کتاب : روضة الأنوار عباسى (در اخلاق و شيوه كشوردارى) نویسنده : محقق سبزوارى جلد : 1 صفحه : 787