نام کتاب : روضة الأنوار عباسى (در اخلاق و شيوه كشوردارى) نویسنده : محقق سبزوارى جلد : 1 صفحه : 749
سپاهيان به درگاه پادشاه حاضر شوند و آش و نان خورند نيز متضمّن
چندين فوايد و منافع هست، ليكن در بلادى كه اين رسوم و قواعد معمول و مستمرّ نشده،
احداث آن صعوبت تمام دارد. و ببايد دانست كه اجرت عمل سپاهيان نه همين ارزاق و
معونات معاش است، بلكه انواع اكرام و مهربانى و نيكويى ستودن و انواع تلطّفات قولى
و فعلى مرعىّ داشتن و به خود نزديك داشتن و سخن گفتن و التفات نمودن نيز معتبر
است، و آن را به قدر استحقاق و نيكوخدمتى و اخلاصمندى و كارهاى نيكو كه از ايشان
به ظهور رسد متفاوت بايد داشت.
ديگر آنچه به ايشان دهد از اجرت، بر وفق اندازه و استحقاق عمل و
نيكوخدمتى باشد، نه بر سبيل اتّفاق يا شفاعت شافعى يا جهت ديگر غير استحقاق ناشى
از خدمت؛ چه هرگاه توفيه حقوق بر قانون مذكور باشد، روزبهروز سپاهيان در كار و
عمل خود خواهند افزود و در صنايع خود ترقّى خواهند نمود.
«و ارئس عليهم خيارهم و ذوى النباهة فيهم.» يعنى: «رئيس و اميرساز بر
ايشان خيار و برگزيدگان ايشان را و صاحبان بزرگى و نامدارى از ايشان را.» در اين
كلام اشاره به آن شده كه سركرده و امير بر سپاه بايد كه برگزيده و منتخب آن گروه
باشد، و شرايط و لوازم امارت كه شجاعت و تدبير و سخاوت و وقوف بر تجارب حروب است
او را حاصل باشد، و صاحبنام و آوازه و شهرت باشد.
«و قومهم على المسير فى بعوثك و التنقّل فيما حزبك.» يعنى: «تقويم
ايشان كن بر سير كردن در جانبى كه ايشان را بفرستى و تنقّل نمودن و گرديدن مصلحت
در آن چيزى كه به تو اصابت نموده.» و تقويم ملك ايشان را در امر مذكور به آن شود
كه ايشان را در تعليم و تعلّم سپاهيگرى مىداشته باشد، چنانكه ايشان در آن باب
مكمّل باشند، و قواعد و قوانين كه در سفر و حركت به جانب آن ناحيه خاص معتبر باشد
تعليم نمايد و تهيّه و استعدادى كه ايشان را در آن سفر ضرور باشد مهيّا دارد،
مانند خرجى [186 آ] راه و مركب و سلاح و ساير حوايج.
«و لا توطنن ميسرا منهم بلدا من بلدانك فتركن الى الدعة و يستوطن
مهاد المعجزة و يحتزله الايثار للراحة.» يعنى: «متوطن مساز كسانى را كه پيشرو و
مقدّمه از آن لشكر تو
نام کتاب : روضة الأنوار عباسى (در اخلاق و شيوه كشوردارى) نویسنده : محقق سبزوارى جلد : 1 صفحه : 749