- يعنى، آهن لجام- و فرشته‌اى هست كه آن را نگاه مى‌دارد. هرگاه تكبّر كرد، به او مى‌گويد پست شو، پست گرداند خداى عز و جلّ تو را. پس، لا يزال اعظم مردم است در پيش نفس خود و اصغر مردم است در چشم مردمان. و هرگاه تواضع كند، بلند مى‌گرداند او را خداى عز و جلّ پس، مى‌گويد بلند شو، بلند سازد خداى عز و جلّ تو را. پس، لا يزال كوچكتر مردمان است در پيش نفس خود و رفيعتر مردم است در چشمهاى مردم.»

و از آن حضرت منقول است كه فرمود كه، افطار فرمود حضرت رسول صلّى اللّه عليه و اله عشيّه پنجشنبه در مسجد قبا. فرمود: «آيا شربتى هست؟» اوس بن خولى انصارى آورد جهت آن حضرت قدحى دوغ با عسل. حضرت چون قدح را بر دهان مبارك گذاشت، دور كرد و فرمود: «دو شربت است. به يكى اكتفا مى‌توان كرد. اين را نمى‌آشامم و حرام نمى‌گردانم. و ليكن تواضع مى‌كنم جهت خداى عز و جلّ پس، به درستى كه هركه تواضع كند جهت خدا، بلند مى‌گرداند او را خداى عز و جلّ و هركه تكبّر كند، پست مى‌گرداند او را خداى عز و جلّ و هركه در معيشت خود اقتصاد و ميانه‌روى كند، روزى مى‌دهد به او خداى عز و جلّ و هركه تبذير و اسراف كند، محروم مى‌سازد او را خداى عز و جلّ و هركه ياد مرگ بسيار كند، دوست مى‌دارد او را خداى عز و جلّ و هركه ياد خدا بسيار كند، او را سايه دهد خداى عز و جلّ در بهشت خود.»

و آن حضرت فرموده كه، «از تواضع آن است كه راضى شوى به مجلس دون مجلس- يعنى، مجلس نازلتر- و آنكه سلام كنى بر هركس كه ملاقات كنى و آنكه ترك جدال كنى، هرچند حقّ با تو باشد و دوست ندارى كه تو را حمد كنند بر تقوا.

و حضرت امير المؤمنين- صلوات اللّه عليه- فرموده‌اند كه، «التّواضع ينشر الفضيلة، التكبّر يظهر الرّذيلة.»[1] يعنى: «تواضع فضيلت را نشر مى‌كند و تكبّر رذيلت را و بدى [را][2] اظهار مى‌نمايد.» و فرموده: «العاقل يضع نفسه فيرتفع الجاهل يرفع نفسه فيتضع‌[3].»[4] يعنى: «عاقل نفس خود را پست مى‌دارد، پس بلند مى‌شود. و جاهل نفس خود را بلند مى‌دارد، پس پست مى‌شود.» و فرموده: «التواضع ثمرة العلم.»[5] يعنى:

[1] - غرر الحكم، ش 522.

[2] - اضافه از مر است.

[3] - اضافه از مر است.

[4] - غرر الحكم، ش 677 و 678.

[5] - همان، ش 301.