عَلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ‌[1] يعنى: «و گروهى ديگر از اهل اسلام اعتراف كردند به گناهان خود، و مقرّ شدند بدان، بياميختند كردار نيك را- يعنى، جهادها كه در خدمت حضرت رسول صلّى اللّه عليه و اله كرده بودند، و عملى ديگر بد- كه آن تخلّف از غزوه تبوك بود- شايد كه خداى تعالى توبه ايشان را درپذيرد و به درستى كه خداى تعالى بغايت آمرزنده است و مهربان است.»

بعد از نزول اين آيه، آن حضرت ايشان را از ستون بگشاد و عذرخواهى نمود. آن آزاد شدگان، به شكرانه نعمت الهى و قبول توبه اموال خود را بر حضرت رسالت [پناه‌] صلّى اللّه عليه و اله عرض كردند و گفتند: «يا رسول اللّه! ما به سبب اين اموال از دولت خدمت تو بازمانديم. اين اموال را بگير و در راه خدا صرف كن». حضرت صلّى اللّه عليه و اله فرمود: «من به اخذ اموال شما مأمور نيستم». اين آيه نازل شد: خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّيهِمْ بِها وَ صَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلاتَكَ‌ [40 آ] سَكَنٌ لَهُمْ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ‌[2]. يعنى: «فراگير از مالهاى ايشان زكات فريضه را، تا پاك گردانى ايشان را، از گناهان يا از حبّ مال كه مؤدّى به طغيان و عصيان است و تازه گردانى و نشو و نما دهى حسنات ايشان را بدان صدقه، و دعاگوى بر ايشان و آمرزش طلب كن. به درستى كه دعاى تو آرام دلهاى ايشان است و خداى تعالى شنواست دعاى تو را، و داناست به استحقاق ايشان آن را».

بعد از آن، آن حضرت زكات مال از ايشان گرفته به مستحقّان رسانيد و ايشان شادان و فرحناك به منزلهاى خود رفتند. و از جمله آن ده كس، سه كس ديگر خود را بر ستون نبستند، امّا به خدمت آن حضرت آمده به گناه خويش اعتراف نمودند.[3] آن حضرت فرمود كه، «هيچ‌كس بر ايشان سلام نكند و با ايشان سخن نگويد و معامله ننمايد.» و ايشان به اين طريق مدّت چهل شبانروز به سر بردند و به هرجانب كه مى‌رفتند و به‌

[1] - توبه: 102.

[2] - همان: 103.

[3] - اين سه تن مرارة بن ربيع، كعب بن مالك و هلال بن أميّه بودند كه بى‌هيچ عذر موجّهى از شركت در جنگ سر باز زده بودند. پيامبر6 براى عبرت‌آموزى ديگران، آنان را مورد تأديب و تنبيه قرار داد. داستان اين سه تن در السيرة النبويّة، ج 4، صص 175 تا 181 آمده است.