است.» ليكن، در شناخت خداى عز و جلّ چنان اعتقاد مى‌بايد كرد كه از قرآن و احاديث منقوله از اصحاب عصمت- سلام اللّه عليهم اجمعين- فهميده شده. چنان اعتقاد بايد داشت كه خداى عز و جلّ كه واجب الوجود است و آفريننده اين جهان است يگانه‌اى است كه او را شريك نيست؛ فردى است كه او را مثل نيست و او را ضدّ نيست؛ قديمى است كه او را اوّل نيست و او را آخر نيست؛ ازلى است كه اوّليت او را بدايت نيست؛ ابديى است كه وجود او را نهايت نيست؛ ظاهرى است كه وجود هرچيز، دليل الهيّت و خالقيت اوست؛ باطنى است كه بر كنه اسرار ذات او هيچ مخلوق را اطّلاع نيست؛ حيّى است كه حيات جميع كاينات رشحه‌اى‌[1] از فيض رحمت اوست؛ عالمى است كه علم جميع علما، بل جمله معلومات، پرتوى از عكس انوار دانش اوست؛ مريدى است كه سلسله وجود جميع مرادات منتهى به رقم كتاب مشيّت اوست؛ قادرى است كه جميع مقدورات مقهور قبضه قدرت اوست؛ سميعى است كه اختلاف لغتها و اصناف سخنها و آوازها پيش از ظهور، مسموع شنوايى اوست؛ بصيرى است كه جنبش مورچه در شب تاريك بر سنگ سياه تحت الثّرى‌[2] منظور نظر بينايى اوست؛ لطيفى است كه ذات متعاليه او جسم نيست و جوهر نيست و عرض نيست، و ذات مقدّس او را صورت نيست و كيفيّت و مقدار و جهت و نواحى و اقطار و چندى و چونى و چگونگى را به ذات مقدّس او راه نيست و قوّت باصره را در دنيا و آخرت راه به ديدن ذات مقدّس او نيست؛ و وهمها و فهمها و خيالها را طريقى به فهميدن ذات متعال او نيست، و او مانند هيچ موجود نيست و ذات رفيع او بر جايى و در جايى نيست و بى‌احاطه علم و قدرت و ارادت او جايى نيست و جناب عزّ او از تمكّن بر مكان و استقرار و حلول و نزديكى و دورى و زمان و مكان و تغيّر و حدثان و عروض و زوال و تحوّل و انتقال منزّه و مبرّاست؛ و حساب ذرّات هوا و قطرات دريا و برگ درختان و ريگ بيابان و نفسهاى جانوران نزد محاسب علم او ظاهر و هويداست. و حضرت الوهيّت با جلال رفعت و كمال عظمت به بنده نزديكتر است از نفس او بدو و به دل از خاطر و به ديده از بينايى و به گوش از شنوايى، به قربى كه سزاوار صفات مقدّس اوست نه به قربى كه به اوهام و افهام ما مدرك شود؛ و ذات مقدّس او

[1] - چكه، قطره.

[2] - زيرزمين.