نهم: شيره انگور

[1] هر گاه بجوشد [2] كه چهار دانگه‌[1] كم نشده باشد.

دهم: فُقّاع‌

يعنى بوزه‌[2] و آن نجس است اگرچه مست كننده نيست.

يازدهم: حيوانى كه بميرد به‌شرط آنكه در حال حيات خون جهنده داشته باشد

خواه گوشت آن حلال باشد و خواه حرام، و جميع اجزاى آن نجس است مگر اجزايى كه حسّ نداشته باشد مثل مُو و استخوان و شاخ و سُم از حيوانى كه نجس‌العين نباشد.

و سيّد مرتضى برآن است كه اجزاى نجس‌العين كه حسّ نداشته باشد- مثل مو واستخوان سگ و خوك- طاهر است‌[3] و باقى مجتهدين خلاف او كرده‌اند [3].

فصل اگرسگ ظرفى را به‌زبان بليسد [4] و خواهندكه به آب‌قليل آن‌را طهارت دهند،

بايد كه آن‌را به خاك پاك‌بمالند [5] وبعد ازآن دو نوبت [6] به آب‌بشويند، واگرخاك‌متعذّر باشد بعضى از مجتهدين برآنند كه هرچه شبيه به خاك باشد- مثل اشنان و سبوس [7]-

______________________________
[1] بنابر احوط اگرچه اقوى طهارت است. (خراسانى)

* گذشت كه اقوى طهارت آن است، هرچند احتياط اولى است. (يزدى)

[2] مراد از جوش، غليان است كه اسفل آن اعلا و اعلاى آن اسفل شود. (صدر)

[3] دوازدهم عرق جنب از حرام است بنابر احوط، بلكه خالى از قوّت نيست، و ملحق به آن است عرق شتر جلّال نيز. (دهكردى، صدر)

[4] يا در آن آب يا مايع ديگر بخورد. (نخجوانى، يزدى)

[5] احوط ماليدن آن است به خاك تر شده نيز و احوط از آن ماليدن دفعه سوم است به آب گل. (صدر)

[6] اولى آن است كه بعد از خاك مالى شش نوبت با آب بشويند تا اينكه مجموع آن هفت نوبت شود. (كوهكمره‌اى)

[7] عوض خاك نمى‌شوند و به آب شستن نيز كفايت نمى‌كند. (يزدى)

[1] يعنى 46، دو ثلث.

[2] بر وزن كوزه: شرابى كه از آرد برنج و ارزن و جو سازند.

[3] سيّد مرتضى، ناصريات: 100.