بيست و هشتم [1]: خواستن كنيز هر گاه زن آزادى داشته باشد بى‌اذن او، چه در اين صورت آن زن فسخ نكاح خود مى‌تواند كرد. [2]

تتمّه: بدان‌كه خيار فسخ فورى است پس اگر بعد از دانستن عيب فسخ نكنند اختيار فسخ ندارند [3] و در فسخ كردن نكاح به‌عيب اذن حاكم شرع شرط نيست [4] و ثبوت عيب در چيزهايى كه ظاهر باشد چون برص و جذام و جنون به دو گواه عادل است و در چيزهايى كه ظاهرنباشد چون عيبهاى‌باطنى زنان به‌گواهى زنان واقرارايشان‌ثابت مى‌شود.

فصل دهم در بيان آنكه در چند موضع مهرالمثل لازم است:

بدان‌كه زن در بيست و پنج [5] موضع مهرالمثل مى‌گيرد گاهى كه دخول واقع شده باشد:

اوّل آنكه: در عقد ذكر مهر نكرده باشند، چه در اين صورت با دخول مهرالمثل مى‌گيرد، و اگر در اين صورت پيش از دخول خواهند كه او را طلاق گويند واجب است كه متعه به او دهند، و متعه [6] آن است كه اگر شوهر مالدار باشد جامه اعلى‌ يا اسب اعلى‌

______________________________
است بر اجازه ايشان. (دهكردى، نخجوانى، يزدى)

[1]- محلّ كلام است. (تويسركانى)

* اين موضع و موضع سابق محلّ اشكال و كلام است. (صدر)

[2] اظهر عدم جواز فسخ نكاح خودش است، بلى عقد كنيز موقوف است بر اجازه زن آزاد. (دهكردى، نخجوانى، يزدى)

[3] چنانچه اگر پيش از عقد عالم به عيب باشد نيز اختيار ندارد. (يزدى)

[4] بلى در عنّين رجوع به حاكم لازم است از براى تعيين مدّت لكن بعد از گذشتن آن خود زوجه فسخ مى‌كند بدون حاجت به اذن حاكم. (يزدى)

[5] جمله‌اى از اين بيست و پنج محلّ تأمّل است و مراعات احتياط در همه مطلوب است. (تويسركانى)

* در جمله از اين بيست و پنج موضع غير از چهار موضع اوّل محلّ تأمّل است و مراعات احتياط در همه مطلوب است. (صدر)

[6] اين تفصيل در متعه احوط است. (تويسركانى)