امّا آنچه در
حرم مكّه [1] بيابند بىتعريف يك سال مالك آن نمىتواند شد و اگرچه كمتر از يك
درهم باشد. [2] و بعضى از مجتهدين برآنند كه اگر در حرم مكّه نيز درهم مطلّس [3]
بيابند[1]
بىتعريف از يابنده است.
و اگر بنده
لقطه حيوان و مال را بردارد [4] و بعد از يك سال تعريف [5] تلف كند، ضمان تعلّق به
رَقَبه او مىگيرد كه بعد از آزاد شدن بدهد.
تتمّه: احكام
لُقطه چهار چيز است:
اوّل: واجب، و
آن تعريف است، يعنى شناسانيدن كسى كه آن را برداشته يا نايب او، بهآنكه فرياد كند
همان روز تا شب، آنگاه هر روز يك بار يا دو بار، آنگاه هرهفته يكبار يا دوبار،
آنگاه هرماهى به حيثيّتى كه فراموش نشود تا يك سال. و واقع گرداند تعريف آن را در
مكانهايى كه آنجا مردم جمع مىشوند چون بازارها و درهاى دروازهها و مسجدها و در
صباحها و شامها و روزهاى عيد و جمعهها و در وقت داخل شدن قافله بهشهر، يعنى
يابِنده در اين قسم جاها و وقتها تعريف لقطه كند و آن را
______________________________
[1]-
اعتبار تعريف در حرم مكّه مطلقاً احوط است بلكه احوط حرمت برداشتن لقطه حرم است.
(تويسركانى)
[2] اظهر عدم
حاجت به تعريف و جواز تملّك آن است، بلى هرگاه درهم يا أزيد باشد نمىتواندتملّك
كند، بلكه بايد بعد از تعريف سنه يا تصدّق كند يا به امانت نگاه دارد. (نخجوانى،
يزدى)
[3] بلكه
درهم مطلّس را هم مىتواند قصد تملّك كند بدون حاجت به تعريف. (دهكردى)
[4] به اذن
مولى و امّا بدون اذن پس مشكل است جواز اخذ او و بعد از تعريف مولى را ميرسدتملّك
آن كند. (يزدى)
[5] بعد از
تعريف سال مىتواند خود تمليك كند بنابراينكه عبد مالك مىشود، چنانچه اظهر است و
مىتواند مولى بعد از علم بر حصول تعريف قصد تمليك كند در صورتىكه اخذ عبد به اذن
مولى باشد. (نخجوانى)
[1] شيخ صدوق، مقنع: 380. ومن لا يحضره الفقيه 3: 297.