در قيام [1] شكّ كند كه سجود كرده يا نه، امّا در دوصورت آخر بعضى از [2] مجتهدين برآنند كه سجود را بجا بايد آورد. [3][1]

و بدان‌كه هر گاه فعلى از افعال مشكوك فيه را در محلّ تلافى كند و بعد از آن ظاهر شود كه آن‌را بجاآورده پس اگر آن فعل ركن است نماز باطل مى‌شود و اگر ركن نيست نماز صحيح است. و اگر بعد از فوت محلّ تلافى كند نماز باطل است خواه آن فعل ركن باشد و خواه غيرركن.

بحث دوم در شكّ در عدد ركعات:

بدان‌كه شكّ در عدد ركعات نماز مغرب [4] موجب بطلان نماز است، و همچنين شكّ ميانه يك ركعت و دو ركعت [5] هرچند در نماز چهار ركعتى باشد.

و هر گاه در نماز چهار ركعتى شكّ در ميانه عدد ركعات [6] واقع شود، مشهور از آن دوازده صورت است:

اوّل: شكّ كردن ميانه دو و سه بعد از اتمام سجدتين- و اتمام آن [7] به‌فارغ شدن از

______________________________
الاحوط. (نخجوانى، مازندرانى)

[1]- اقوى در اين صورت بجا آوردن سجود است. (دهكردى)

[2] قول اين بعض در صورت اخيره از اين دو صحيح و منصوص است. (كوهكمره‌اى)

* قول آن بعض در صورت دوم از اين دو قوى است. (يزدى)

[3] و اين قول اقوى است اگر شكّ كند در وقت شروع در قيام و اگر در اثناء تشهّد باشد احوط عدم التفات به شكّ است و اعاده نماز بعد از اتمام. (خراسانى)

[4] و همچنين شكّ در نماز صبح. (دهكردى)

[5] اگرچه در نماز چهار ركعتى باشد. (مازندرانى)

* و همچنين شكّ در نماز دو ركعتى كه واجب باشد، و همچنين ميانه دو و زيادتر پيش از اكمال سجدتين چنانكه گذشت. (يزدى)

[6] بعد از احراز دو ركعت. (مازندرانى)

[7] اتمام سجدتين به‌رفع رأس از سجده اخيره است وبعد ازفارغ شدن از ذكرقبل از رفع رأس‌

[1] شهيد اوّل، ذكرى 4: 63.