«در شگفتم از كسى كه گمشده خود را مى‌جويد؛ امّا خويشتن را گم كرده و آن را نمى‌جويد».

همچنين از آن حضرت نقل شده است كه فرمود:

مَنْ شَغَلَ نَفْسَهُ بِغَيْرِ نَفْسِهِ تَحَيَّرَ فِى الظُّلُماتِ وَارْتَبَكَ فِى الهَلَكات‌[1].

«هر كه خود را به غير خود مشغول كند در تاريكى‌ها سرگردان شود و در ورطه هلاكت‌ها فرو رود».

خودشناسى روحى‌

همانگونه كه پيشتر اشاره كرديم منظور از «خودشناسى» شناخت ظاهرى نيست؛ گر چه شناخت ظاهر انسان نيز، داراى بركات و مايه تحريك انسان به سوى فضايل اخلاقى مى‌شود؛ امّا آنچه مورد نظر مربيان حقيقى بشر يعنى رسول گرامى اسلام و اهل بيت : است، معرفت و شناخت به مقام و موقعيت خويش است.

كسى كه قدر و منزلت خويش را شناخت و از جايگاه و موقعيت خويش آگاه شد، با صدور فاكتورهاى عملى به دنبال فتح قلّه‌هاى موفقيّت خويش، راه صد ساله را يك شبه مى‌پيمايد.

با توجه به آنچه ذكر شد «زندگى» يكى از واژه‌هاى مقدسى است كه در پرتو «خودشناسى» قداست و احترام دو چندانى مى‌يابد. با اين وجود آلوده كردن اين نعمت مقدس از محرمات قطعى است كه شديداً از آن نهى شده است. تمام آيات و رواياتى كه پيرامون عذاب و مجازات انسان مطرح شده است دليل بر قداست زندگى است.

[1] - غرر الحكم: 234، حديث 4708؛ و شرح نهج البلاغه: 9/ 209.