امام على 7 مى‌فرمايد:

من چيزى زيانبارتر براى حال قلب از صداى كفش در پشت سر انسان نديدم.[1]

6- 2. تكبر

يكى ديگر از صفات ناپسند اخلاقى كه احتمال نفوذ آن در مسئولان و حاكمان بسيار است، «تكبر و غرور» است. به تعبير زيباى على 7 «آفت رياست، فخر است»[2] آن حضرت در كلام ديگرى، فخر و تكبر را از بدترين حالات و صفات حاكمان و واليان دانسته، مى‌فرمايد:

در ديده مردم پارسا، زشت‌ترين خوى واليان اين است كه خواهند مردم آنان را دوستدار بزرگمنشى شمارند ... و خوش ندارم كه در خاطر شما بگذرد كه من دوستدار ستودنم، و خواهان ستايش شنيدن ....[3]

انسان‌هاى شريف و با ظرفيت، هرگز فريفته پست و مقام دنيوى نشده و به سبب آن مبتلا به آفت تكبر و خودخواهى نخواهند شد. به تعبير امام على 7:[4] افراد با شرف اگر به منزلتى هرچند بزرگ برسند از شادى تكبر نمى‌ورزند؛ مانند كوهى كه بر اثر بادها نمى‌جنبد، و افراد پست با كمترين مقام از شدت شادى به غرور مبتلا مى‌شوند؛ مانند گياهى كه گذر نسيمى او را به حركت در مى‌آورد.

به هر روى، راه مبارزه با اين آفت خطرناك اين است كه:

اولًا، عظمت و كبريايى خداوند را در نظر داشته باشيم و بدانيم كه در محضر خداى بزرگ، جايى براى بزرگى كردن بنده‌اى ناچيز و بى‌مقدار كه حتى‌اختيار تنفس خود را نيز ندارد، نيست؛ على 7، در نامه خود به مالك اشتر چنين مى‌فرمايد:

و اگر قدرتى كه از آن برخوردارى، نخوتى در تو پديد آرد و خود را بزرگ بشمارى، بزرگى حكومت پروردگار را كه برتر از توست بنگر، كه چيست، و قدرتى را كه بر تو دارد و تو را بر خود آن قدرت نيست، كه چنين نگريستن، سركشى تو را مى‌خواباند و تيزى تو را فرومى‌نشاند و خِرد رفته‌ات را به جاى باز

[1] - ما ارى شيئاً اضَرُّ بقلوبِ الرجالِ مِنْ خَفْقِ النِعالِ وَراءَ ظُهُورِهم.( محمد محمدى‌رى‌شهرى، ميزان الحكمه، ج 5، ص 206)

[2] - آفةُ الرئاسةِ الفَخُر.( عبدالواحد الآمدى، غرر الحكم و درر الكلم، ج 1، فصل 16، ص 273، حديث 33)

[3] - نهج البلاغه، ترجمه سيدجعفر شهيدى، خطبه 216، ص 250- 249

[4] - عبدالواحد الآمدى، غرر الحكم و درر الكلم، ج 1، فصل 32، ص 365، حديث 36