برابر دشمن خوددارى ورزند و در دفاع از حق خود، سستى كنند، روحيه دشمن قوى شده و جرأت پيدا مى‌كند كه باهجومى همه جانبه، تسلّط خود را بر سرزمين وامور حياتى آن ملّت تثبيت كند و اين يكى از آثار شوم ترك و سستى در جهاد است.

على عليه‌السّلام مى‌فرمايد:

«غُلِبَ وَ اللَّهِ الْمُتَخاذِلُونَ»[1]

به خدا سوگند! آنان كه يكديگر را رها كرده و يارى نكردند، مغلوب شدند.

د- ذلت وخوارى:

اميرمؤمنان عليه‌السلام مى‌فرمايد:

«... فَمَنْ تَرَكَهُ رَغْبَةٌ عَنْهُ الْبَسَهُ اللَّهُ ثَوْبَ الذُّلِّ»[2]

هر كس جهاد را از روى بى رغبتى- نه از روى عذر شرعى- ترك كند، خدا او را لباس ذلت مى‌پوشاند.

ه- ننگ وعار در پيشگاه آيندگان:

على (ع) در دعوت مردم به ادامه جنگ با معاويه مى‌فرمايد:

«بدانيد كه خدا شما را در نظر دارد (اعمال شما را مى‌بيند) و با پسر عموى رسول خدا (ص) مى‌باشيد، پس پى در پى (به دشمن) حمله كنيد و از گريختن شرم نماييد؛ ز يرا فرار، ننگ براى اعقاب است (فرزندانتان را بعد ازشما سرزنش خواهند كرد) ...»[3]

ونيز مى‌فرمايد:

«انَّ فِى الْفِرارِ مَوْجِدَةَ اللَّهِ وَالذُّلَّ اللَّازِمَ، وَالْعارَ الْباقِىَ»[4]

فرار از جنگ، سبب خشم خدا و ذلّت هميشگى و ننگ پايدار است.

[1] - نهج البلاغه، فيض، خطبه 34، ص 113

[2] - نهج البلاغه، فيض، خطبه 27، ص 94

[3] - همان مدرك، خطبه 65، ص 159

[4] - همان مدرك، خطبه 124، ص 383