يَنْفَعُكَ وَ اسْتَعنْ باللَّه وَ لَا تَعْجزْ وَ انْ اصابَكَ شَيْ‌ءٌ فَلَا تَقُلْ لَوْ انِّي فَعَلْتُ كَانَ كَذَا وَ كَذَا وَ لكنْ قُلْ قَدَرُ اللَّه وَ مَا شَاءَ فَعَلَ فَانَّ لَوْ تَفْتَحُ عَمَلَ الشَّيْطَان‌[1].

مسلم، ج 8، ص 56 [ص 49 احاديث مثنوى‌]

[بهترين اعطاى حق خُلق نكوست‌]

287-

مستفاد است از مضمون اين روايت: [1]

خَيْرُ مَا اعْطىَ النَّاسُ خُلْقٌ حَسَنٌ‌[2].

جامع صغير، ج 2، ص 9 و نظير آن روايات ذيل است:

انَّ النَّاسَ لَمْ يُعْطُوا شَيْئاً خَيْراً منْ خُلْقٍ حَسَنٍ‌[3].

جامع صغير، ج 1، ص 85

خَيْرُ النَّاس احْسَنُهُمْ خُلْقاً[4].

جامع صغير، ج 2، ص 8

خَيْرُ مَا أُعْطىَ الرَّجُلُ الْمُؤْمنُ خُلْقٌ حَسَنٌ وَ شَرُّ مَا أُعْطيَ الرَّجُلُ قَلْبُ سُوءٍ في صُورَةٍ حَسَنَةٍ[5].

جامع صغير، ج 2، ص 10 [ص 50 احاديث مثنوى‌]

______________________________ [1]

قَالَ النَّبيُّ 6: مَا منْ شَيْ‌ءٍ أَثْقَلُ في الْميزَان منْ خُلْقٍ حَسَنٍ.

بحارالأنوار ج 68 ص 383 باب 92.

رسول خدا 6 فرمود: هيچ چيزى در ميزان عدل الهى سنگينتر از اخلاق نيكو نيست.

عَن الرِّضَا عَنْ آبَائه : قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّه 6: الْمُؤْمنُ هَيِّنٌ لَيِّنٌ سَمحٌ لَهُ خُلْقٌ حَسَنٌ وَ الْكَافرُ فَظٌ غَليظٌ لَهُ خُلْقٌ سَيِّئٌ وَ فيه جَبَريَّةٌ.

بحارالأنوار ج 68 ص 391 باب 92.

امام رضا 7 از پدرانش از رسول خدا 6 نقل مى‌كند كه فرمودند: مؤمن نرمخو، آسان‌گير و خوش‌اخلاق است و كافر تندخو، سختگير، بداخلاق و در او زورگويى است.

قَالَ أَبُو عَبْد اللَّه 7 أَكْمَلُ النَّاس عَقْلًا أَحْسَنُهُمْ خُلُقاً.

كافى ج 1 ص 23 امام صادق 7 فرمودند: كامل‌ترين مردم از نظر عقل و خرد، خوش‌اخلاقترين آنان مى‌باشد.

عَنْ أَبي جَعْفَرٍ 7 قَالَ إنَّ أَكْمَلَ الْمُؤْمنينَ إيمَاناً أَحْسَنُهُمْ خُلُقاً.

كافى ج 2 ص 99 امام باقر 7 فرمودند: كامل‌ترين مردم از نظر ايمان، خوش‌اخلاقترين آنان مى‌باشد.

قَالَ رَسُولُ اللَّه 6 أَحْسَنُ النَّاس إيمَاناً أَحْسَنُهُمْ خُلُقاً وَ أَلْطَفُهُمْ بأَهْله وَ أَنَا أَلْطَفُكُمْ بأَهْلي.

وسائل‌الشيعة ج 12 ص 153 باب 104 رسول خدا 6 فرمود: بهترين شما از نظر ايمان، بهترين شما از نظر اخلاق و مهربانترين شما نسبت به خانواده‌اش مى‌باشد و من نسبت به خانواده‌ام مهربانتر از شمايم.

[1] - مؤمنى كه از اراده قوى برخوردار است بر مؤمن سست اراده رجحان دارد و نزد خدا نيز محبوب‌تر است. به هر كارى كه از آن برايت اميد خير و منفعت هست، حريص باش در عين حال از خدا يارى بطلب و عجز و ناتوانى از خود نشان نده. در صورتى كه مصيبتى به تو روى آورد نگو اگر چنين و چنان مى‌كردم اين اتفاق نمى‌افتاد. بلكه بگو تقدير و مشيت الهى چنين بوده است.« اگر كردن» فتح باب اعمال شيطانى است.

[2] - بهترين عطيّه الهى براى مردم خُلق نيكوست.

[3] - بهترين چيزى كه به مردم عطا شده است خُلق نيكوست.

[4] - بهترين مردم كسى است كه خُلقش نيكوتر باشد.

[5] - بهترين چيزى كه به مؤمن عطا شده خُلق نيكوست. و بدترين چيزى كه به كسى داده‌اند باطن زشتى است كه در ظاهرى زيبا پوشيده باشد.