نشست سوم: زمينه‌هاى دريافت وحى رسالى‌

پيامبر كيست؟

بحث در درباره شناخت پيامبر اعظم صلى الله عليه و آله و سلم است. پيامبر كيست و وحى چيست؟ پيامبر كسى است كه حامل پيام الهى به سوى خلق است.

صدرالمتالهين (ره) در مقدمه اسفار مى‌گويد: پيامبر كسى است كه مدارج كمالات انسانى را طى كرده تا در آن جايگاه بلند، پيام الهى را كه همان وحى است، دريافت كند و به سوى خلق بازگرداند. ايشان مى‌فرمايد: «نخست ذات مقدس وى به صفت نبوت متصف گرديد و رسالت الهى را باطنا و در نهانش تلقى كرد؛ پيش از آن‌كه به صفت رسالت ظاهرى و آشكار متصف شود و نزول جبرئيل را عيانا احساس نموده و سخن وحيانى را استماع كند! جبرئيل آن‌گاه به طور عيان بر وى ظاهر شد كه تمام اسباب نبوت كه در تمام انبياء عظام بود، در او فراهم آمد، همانند حضرت ابراهيم كه در آزمايش الهى به سرحد كمال رسيد. روياهاى صادق، آگاهى‌هاى پى در پى از حقايق و سروش‌هاى غيبى كه همگى در تعالى و فروزندگى باطنى پيامبر مؤثر بود. پيامبر، باطن و سرّ خود را به كمال رسانيد، پيش از آن‌كه صفت باطنى و درونى وى، ظاهر و آشكار گردد و غالب به صفت قلب متصف گردد و از او حكايت كند كه حركت نخست، بار بستن از سوى خلق به سوى حق است تا زمينه‌اى باشد براى حركت از سوى حق به همراه دانش حق به سوى خلق؛ والاول نهاية السفر من الخلق الى الحق و الثانى نهاية السفر من الحق بالحق الى الحق.» بنابراين، براى اين‌كه پيامبر، پيامبر بشود، بايد زمينه در او فراهم شود. كسى كه براى پيامبرى برگزيده مى‌شود، بايد تحت تربيت و عنايت قرار گرفته باشد تا بتواند با جهان ماوراء الطبيعه رابطه مستقيم برقرار كند. چنين امرى شايستگى‌هاى فوق‌العاده مى‌خواهد و دوران طولانى و آزمايش‌هاى فراوان مى‌خواهد.

در اين زمينه پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم مى‌فرمايد:

«ولا بعث الله نبيا ولا رسولا حتى يستكمل العقل و يكون عقله افضل من جميع عقول امته»

؛ و على عليه السلام در خطبه قاصعه 192 مى‌فرمايد:

«ولقد قرن الله به صلى الله عليه و آله و سلم من لدن أَن كان فطيما اعظم ملك من ملائكته يسلك به طريق المكارم و محاسن‌