نام کتاب : قرآن و فرهنگ زمانه نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 96
نمىتوانيد
ميان زنان عدالت كنيد؛ هرچند [بر عدالت] حريص باشيد.»
اين
آيات در اواخر سال هشتم هجرى فرود آمد كه پيامبر تا آن زمان، همه همسران خود را
گرفته بود. با نزول اين آيات، ازدواج محدود به چهار همسر شد و پيش از آن، محدوديتى
نداشت. بدين ترتيب اين سخن كه «پيامبر آنچه را بر ديگران حرام كرد، براى خود روا
شمرد» از اساس فرو مىريزد.[1] افزون بر
اين كه در شرايط استثنايى جامعه، امكان داشتن چهار همسر مشروط به رعايت عدالت شد و
اين قانون در موقعيتى مانند روزهاى جنگ و شهادت اعلام شد. آيا به راستى، مىتوان
قاطعانه گفت كه در شرايط استثنايىِ جنگها، تلفات گروهى، انقلابها و شورشها كه
هزاران هزار مرد درو مىشوند، اكتفا به يك همسر بهتر از تجويز چند همسرى است؟[2]
اما قصه زينب، بنت جحش- و پردههاى موهومى كه برخى داستاننويسان و مستشرقان و
مبشران بر آن افكندهاند و آن را به يك درام عاشقانه تبديل كردهاند- در قضاوت
تاريخ، از افتخارهاى پيامبر اسلام و تصميمهاى قاطعانه ايشان در برابر رسوم پوسيده
جاهلى است. تاريخ گواه آن است كه پيامبر- كه خود، الگوى برتر ايمان بود- در ازدواج
با زينب، اين گفته خويش را عينيّت بخشيد كه «ايمان هيچ كسى كامل نمىشود؛ مگر آن
كه آنچه براى خويش مىخواهد، براى برادر خود نيز بخواهد.» او، خود، نخستين نمونه
قوانينى گشت كه رسوم و عادتهاى جاهلى را بر مىچيد و نظام تازهاى را كه خداى
سبحان براى هدايت و رحمت نازل كرده بود، تثبيت مىكرد.