3. واقعيت نه خيال‌آفرينى‌

ضرب المَثَل‌ها و آموزه‌هاى قرآن، همگى، حكايت از واقع دارد؛ تا عبرتى براى شنوندگان باشد. آيه‌هاى قرآن يا حقايقِ داراى عينيّت خارجى است يا بيان‌گر حالت‌هاى افراد يا گروه‌هايى در گذشته مى‌باشد كه قرآن، آن را به صورت زنده به ترسيم كشيده است. قرآن هم‌چون تابلوهايى زنده و گويا، حالت‌هاى درونى و روانى افراد درست‌كار را مجسم ساخته و برابر ديد همگان قرار داده است تا پندآموز و هشدار دهنده باشد و هرگز، خيال آفرينى و تصويرگرى صرف نيست كه از واقعيتى عينى حكايت نداشته باشد.

قرآن در بيان تاريخ پيشينيان، از اشخاص حقيقى خارجى و رويدادهاى واقعى سخن مى‌گويد و هنگام ارائه حالات و صفات كسانى در گذشته و اكنون، از واقعيتى انكارناپذير خبر مى‌دهد، نه فرضيه و خيال؛ چراكه از صرف خيال يا فرض، نتوان پايه‌اى استوار ساخت و از وَهْم وحَدْس، نمى‌توان بنيادى پابرجا بنا نهاد.

هم‌چنين گزارش‌هاى غيبى قرآن، عين واقعيت است كه در قالب استعاره و تشبيه در آمده و از هر گونه فرض و خيال به دور است وانسان‌هاى آشنا با استعاره وتشبيه، به حقايق آن پى مى‌برند، از اين رو انكار اين حقايق عينى جايگاهى ندارد ودليلى نيز بر رد آن وجود ندارد.

براى نمونه گزارش قرآن از بال‌هاى دوگانه، سه‌گانه و چهارگانه فرشتگان، استعاره‌اى است براى بيان تعدد و تنوع نيروهاى كارآمد اين كارگزاران الهى كه اين مسئله، عين واقعيت است. كاربرد بال به معناى قدرت، در زبان عربى رايج است و در نمونه ياد شده، مراد از بال، همان بال پرندگان نيست.

قرآن در اين گونه موارد از تشبيه و استعاره استفاده كرده است تا چنين واقعيت‌هايى را به صورت تمثيل ارائه دهد، از اين رو در اين موارد نبايستى به ظاهر تمثيل بسنده كرد يا آن را صرف فرض و خيال دانست.