پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و قبله مى‌باشد، دليل نامگذارى آن به ستون قرعه آن است كه عايشه از پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله روايت كرده كه فرمود: «در مسجد من، پيش اين ستون، جايگاهى است كه اگر مردم ثواب و فضيلت نماز در كنار آن را بدانند، براى نماز خواندن در آنجا قرعه خواهند زد».

از اين رو، اين ستون به ستون عايشه نيز نامبردار است.

نام ديگر آن، ستون مهاجرين است، به دليل اينكه مهاجرين در آنجا اجتماع مى‌كردند و ابن زباله از آن به ستون مخلّقه ياد كرده است؛ زيرا اين ستون هم مانند ستون مخلّقه با خلوق، خوشبو و معطّر مى‌شده است.[1]

8. استوانه مخلّقه:

پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله پس از تغيير قبله، بيش از ده ماه، رو بروى اين ستون به نماز مى‌ايستاد، سپس در مصلّاى فعلى به اقامه نماز پرداخت و آن ستون، كه از ديگر ستون‌ها به مصلا نزديك‌تر بود، پشت سر قرار گرفت و از اين رو به آن «علم» يعنى نشانه مصلّاى پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله نيز مى‌گفتند كه در جاى استوانه حنّانه نصب شده بود[2]

استوانه حنانه همان تنه درخت خرمايى بود كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله پيش از ساخته شدن منبر، بر آن تكيه مى‌دادند و به ايراد خطبه مى‌پرداختند و پس از ساخته شدن منبر، براى نخستين بار، كه براى سخنرانى و موعظه بر آن نشستند، صداى حنين و ناله‌اى از آن ستون در فضاى مسجد طنين انداخت؛ به طورى كه همگان آن را شنيدند، سپس آن حضرت از منبر پايين آمدند و آن را در بر گرفتند. آنگاه ناله آن به خاموشى گراييد.[3]

اين ستون پس از ستون توبه، دومين ستون به طرف روضه و سوّمين ستون از سوى منبر و مرقد مطهّر پيامبر صلّى اللّه عليه و آله مى‌باشد.]

(1)

اسد: (بنى اسد) بن خزيمه:

قبيله‌اى عدنانى است كه زيستگاه آنان بعد از كرخ، از سرزمين نجد و در همسايگى طىّ بود.

(2)

اسكندريّه:

در اسد الغابه آمده است كه ماريه كنيز پيامبر صلّى اللّه عليه و آله را، مقوقس،

______________________________
(1). سمهودى، ج 2، صص 440 و 441؛ فصول من تاريخ المدينة، ص 57؛ المسجد النبوى عبر التاريخ، صص 51 و 52

(2). المسجد النبوى عبر التاريخ، ص 50

(3). مطرى، ص 33؛ ابن نجار، صص 77 و 79

[1] . سمهودى، ج 2، صص 440 و 441؛ فصول من تاريخ المدينة، ص 57؛ المسجد النبوى عبر التاريخ، صص 51 و 52

[2] . المسجد النبوى عبر التاريخ، ص 50

[3] . مطرى، ص 33؛ ابن نجار، صص 77 و 79