پيامبرى را نفرستاديم مگر آنكه با زبان مردم خويش سخن گويد، تا [بتواند پيام الهى را] براى آنان روشن سازد». ازاين‌رو زبان شريعت همان زبان مردم است و چون روى سخن با مردم است، بايد با زبانى قابل فهم برايشان باشد.

قرآن در ميان قوم عرب نازل گرديد و با زبان عربى رسا و آشكار بر آنان عرضه شده است. «إِنَّا أَنْزَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ‌[1]؛ ما، قرآن را به زبان عربى فرستاديم تا بتوانيد [خطاب به عرب‌] آن را درك كنيد». «إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ‌[2]؛ ما آن را قرآنى عربى قرار داديم تا بتوانيد [پيام‌] آن را دريافت داريد». علاوه خداوند زبان قرآن را زبان عربى آشكار معرّفى كرده است: «وَ هذا لِسانٌ عَرَبِيٌّ مُبِينٌ»[3] «مبين» به معناى آشكار است. «نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ. عَلى‌ قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ بِلِسانٍ عَرَبِيٍّ مُبِينٍ‌[4]؛ روح الامين [- جبرئيل‌] آن را بر دلت نازل كرد تا [در نافرمانى‌ها] از هشدار دهندگان باشى [و آن را] با زبان عربى آشكار [آورد]». «وَ لَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ[5]؛ و قرآن را براى پندآموزى سهل و آسان كرده‌ايم، پس آيا پندگيرنده‌اى هست؟». «فَإِنَّما يَسَّرْناهُ بِلِسانِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ‌[6]؛ در حقيقت [قرآن‌] را بر زبان تو سهل و آسان گردانيديم، اميد كه پند گيرند». «قُرْآناً عَرَبِيًّا غَيْرَ ذِي عِوَجٍ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ‌[7]؛ قرآنى عربى بى‌هيچ پيچيدگى [رسا و روشن‌]، باشد كه آنان راه تقوا پويند».

لذا بايد گفت: زبان وحى- يا زبان قرآن- همان زبان عرف عامّ است‌[8] كه مورد خطاب قرار گرفته‌اند كه سهل و آسان و بدون پيچيدگى در بيان بر آنان عرضه شده.

البته هريك بر وفق استعداد خود از آن بهره‌مند مى‌شوند. «أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَسالَتْ أَوْدِيَةٌ بِقَدَرِها[9]؛ از آسمان، باران [رحمت‌] را فروفرستاد و بستر رودها هريك، به اندازه گنجايش خود روان شدند». خداوند اين آيه را به عنوان «مثل» آورده است.

باران رحمت كنايه از قرآن و شريعت، و بستر رودها كنايه از استعدادهاى متفاوت‌

[1] يوسف 12: 2.

[2] زخرف 43: 3.

[3] نحل 16: 103.

[4] شعراء 26: 195- 193.

[5] قمر 54: 17 و 22 و 32 و 40.

[6] دخان 44: 58.

[7] زمر 39: 28.

[8] يعنى زبان متعارف كه براى همگان قابل فهم باشد، با اين تفاوت كه اختلاف استعدادها در عمق درك مطالب مؤثر است.

[9] رعد 13: 17.