بُكِيًّا»[1]. يا آن لحن و آهنگ وحشتناك كه ديدار با خداوند را در روز قيامت توصيف مى‌كند: «وَ عَنَتِ الْوُجُوهُ لِلْحَيِّ الْقَيُّومِ، وَ قَدْ خابَ مَنْ حَمَلَ ظُلْماً»[2].

يا آهنگ دل‌نشين و شيرينى كه خداوند رحمان با آن پيامبر گرامى صلّى اللّه عليه و آله را مورد خطاب قرار مى‌دهد. آهنگى كه دل‌ها را مسخّر مى‌كند: «طه. ما أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقى‌. إِلَّا تَذْكِرَةً لِمَنْ يَخْشى‌، تَنْزِيلًا مِمَّنْ خَلَقَ الْأَرْضَ وَ السَّماواتِ الْعُلى‌. الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى‌. لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما وَ ما تَحْتَ الثَّرى‌. وَ إِنْ تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ يَعْلَمُ السِّرَّ وَ أَخْفى‌، اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ لَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‌»[3].

اما هنگامى كه قرآن به سخن از جانيان و عذابى كه براى آنان در نظر گرفته شده مى‌پردازد، لحن آن به آهنگى مسين مبدل مى‌شود و در گوش‌ها طنين مى‌اندازد.

واژگان، گويى سنگ‌هاى سختى‌اند كه پرتاب مى‌شوند: «إِنَّا أَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ رِيحاً صَرْصَراً فِي يَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ، تَنْزِعُ النَّاسَ كَأَنَّهُمْ أَعْجازُ نَخْلٍ مُنْقَعِرٍ»[4]. ولى زمانى كه ملائكه تسبيح‌گويان از خداوند براى مؤمنين طلب مغفرت مى‌كنند، واژگان، مانند شمش‌هاى طلا روان مى‌شوند: «رَبَّنا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْ‌ءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبِيلَكَ».[5] اما هنگامى كه از روز قيامت سخن به ميان مى‌آيد، از كلمات ناآرام و عصبى و عبارات مقطع، هول و هشدار مى‌بارد: «وَ أَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الْآزِفَةِ إِذِ الْقُلُوبُ لَدَى الْحَناجِرِ كاظِمِينَ ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ حَمِيمٍ وَ لا شَفِيعٍ يُطاعُ»[6]. سپس نوبت به گلايه مى‌رسد و چه گلايه‌اى كه سودى ندارد: «يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ ما غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ. الَّذِي خَلَقَكَ فَسَوَّاكَ فَعَدَلَكَ. فِي أَيِّ صُورَةٍ ما شاءَ رَكَّبَكَ»[7]. و زمانى هم مژدگانى داده مى‌شود ... ملائكه به مريم مژده مى‌دهند كه حضرت مسيح متولد خواهد شد: «يا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهاً فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ»[8]. و يا فريادى با كلمه‌اى عجيب مانند دشنه: «فَإِذا جاءَتِ الصَّاخَّةُ. يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ. وَ أُمِّهِ وَ أَبِيهِ. وَ صاحِبَتِهِ وَ بَنِيهِ. لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ يَوْمَئِذٍ شَأْنٌ يُغْنِيهِ»[9].

[1] مريم 19: 58.

[2] طه 20: 111.

[3] طه 20: 8- 1.

[4] قمر 54: 20- 19.

[5] غافر 40: 7.

[6] غافر 40: 18.

[7] انفطار 82: 8- 6.

[8] آل عمران 3: 45.

[9] عبس؛ 80: 37- 33.