«وَ النَّجْمِ إِذا هَوى‌. ما ضَلَّ صاحِبُكُمْ وَ ما غَوى‌. وَ ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوى‌. إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحى‌. عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوى‌. ذُو مِرَّةٍ فَاسْتَوى‌. وَ هُوَ بِالْأُفُقِ الْأَعْلى‌. ثُمَّ دَنا فَتَدَلَّى فَكانَ قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنى‌. فَأَوْحى‌ إِلى‌ عَبْدِهِ ما أَوْحى‌. ما كَذَبَ الْفُؤادُ ما رَأى‌. أَ فَتُمارُونَهُ عَلى‌ ما يَرى‌. وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرى‌. عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهى‌. عِنْدَها جَنَّةُ الْمَأْوى‌. إِذْ يَغْشَى السِّدْرَةَ ما يَغْشى‌. ما زاغَ الْبَصَرُ وَ ما طَغى‌. لَقَدْ رَأى‌ مِنْ آياتِ رَبِّهِ الْكُبْرى‌. أَ فَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّى، وَ مَناةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرى‌. أَ لَكُمُ الذَّكَرُ وَ لَهُ الْأُنْثى‌. تِلْكَ إِذاً قِسْمَةٌ ضِيزى‌»[1].

اين فاصله‌ها تقريبا وزنى مساوى دارند- اما نه بر اساس نظام عروض عرب- و قافيه نيز در آن رعايت شده است و اين هر دو به علاوه ويژگى ديگرى است كه مانند وزن و قافيه ظاهر نيست و از هم‌سازى حروف واژگان و هماهنگى كلمات در درون جمله‌ها يك ريتم موسيقيايى پديد آورده است. ويژگى اخير به دليل حسّ داخلى و ادراك موسيقيايى باعث مى‌شود كه ميان يك ريتم و ريتم ديگرى- هر چند كه فاصله‌ها و وزن يكى باشد- تفاوت باشد.

نظم‌آهنگ در اينجا به پيروى از نظام موسيقيايى جمله نه كوتاه است و نه بلند و طولى ميانه دارد و با تكيه بر حرف «روىّ»[2] فضايى سلسله‌وار و داستان‌گونه يافته است. تمام اين ويژگى‌ها لمس شدنى است و در برخى فاصله‌ها بسيار نمايان‌تر، مانند: «أَ فَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّى وَ مَناةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرى‌؟» پس اگر بگوييم: «أَ فَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّى وَ مَناةَ الثَّالِثَةَ». قافيه از دست مى‌رود و به آهنگ لطمه مى‌خورد و اگر بگوييم:

«أ فرأيتم اللّات و العزّى و مناة الأخرى» وزن مختل مى‌شود. همچنين در فرموده خداوند: «أَ لَكُمُ الذَّكَرُ وَ لَهُ الْأُنْثى‌؟ تِلْكَ إِذاً قِسْمَةٌ ضِيزى‌» اگر گفته شود «أ لكم الذّكر و له الأنثى، تلك قسمة ضيزى» آهنگ كلام كه با كلمه «إذن» قوام يافته مختل مى‌شود.

البته، اين سخن بدان معنا نيست كه كلمه «الاخرى» يا «الثالثة» يا «إذن» حشو و زايد است و فقط براى پر كردن وزن و قافيه آمده؛ نه، وظيفه مهم‌تر اين كلمات، مساعدت براى رساندن معانى است، و اين يكى ديگر از ويژگى‌هاى فنّى قرآن است كه كلمه هم براى رساندن معنا ضرورى است و هم‌آهنگ را قوام مى‌بخشد و هر دوى اين‌

[1] نجم 53: 22- 1.

[2] روىّ، در اصطلاح عروض: حرف اصلى قافيه كه مدار قافيه بر آن است.