غشاء: «وَ عَلى‌ أَبْصارِهِمْ غِشاوَةٌ ..[1]؛ و بر ديدگانشان پرده‌اى است ...». «وَ جَعَلَ عَلى‌ بَصَرِهِ غِشاوَةً[2]؛ و بر ديده‌اش پرده نهاده است».

زيغ: «فَلَمَّا زاغُوا أَزاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفاسِقِينَ‌[3]؛ پس چون [قوم موسى از حق‌] برگشتند خدا دل‌هاى‌شان را برگردانيد و خدا مردم نافرمان را هدايت نمى‌كند». «رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنا وَ هَبْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً[4]؛ پروردگارا! پس از آنكه ما را هدايت كردى دل‌هايمان را دست‌خوش انحراف مگردان و از جانب خود رحمتى بر ما ارزانى دار». «فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَةِ[5]؛ اما كسانى كه در دل‌هاى‌شان انحراف [- كج‌روى‌] است براى فتنه‌جويى و طلب تأويل آن [به دلخواه خود] از متشابه آن پيروى مى‌كنند».

مرض: «فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزادَهُمُ اللَّهُ مَرَضاً ...[6]؛ در دل‌هاى‌شان مرضى است [كه درك ندارند] و خدا بر مرضشان افزود ...». «فَتَرَى الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ‌[7]؛ مى‌بينى كسانى را كه در دل‌هاى‌شان بيمارى است». «وَ أَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ فَزادَتْهُمْ رِجْساً إِلَى رِجْسِهِمْ ...[8]؛ و اما كسانى كه در دل‌هاى‌شان بيمارى [كج‌بينى و بى‌خردى‌] است پليدى بر پليدى‌شان افزود ...». «أَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ أَمِ ارْتابُوا ...[9]؛ آيا در دل‌هاى‌شان مرضى است يا در ترديد هستند ...». «لِيَجْعَلَ ما يُلْقِي الشَّيْطانُ فِتْنَةً لِلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ‌[10]؛ تا آنچه را شيطان القا مى‌كند، براى كسانى كه در دل‌هاى‌شان بيمارى است آزمايشى گرداند».

تمامى اين تعابير حاكى از يك حقيقت است و آن انحراف در فكر و انديشه و عقيده است، كه بر اثر عناد و لجاج و اصرار بر جهالت بر ايشان حاصل گرديده است و از آن دست‌بردار نيستند. لذا همه اين تعابير بر آنان صادق است: طبع على قلبه. ختم‌

[1] بقره 2: 7.

[2] جاثيه 45: 23.

[3] صفّ 61: 5.

[4] آل عمران 3: 8.

[5] آل عمران 3: 7.

[6] بقره 2: 10.

[7] مائده 5: 52.

[8] توبه 9: 125.

[9] نور 24: 50.

[10] حج 22: 53.