مِنْ رَسُولٍ»[1] تهافتى وجود ندارد و با «لا يعلم الغيب إلّا اللّه» منافاتى نخواهد داشت.

اضافه آن كه، بر خلاف مقتضاى بلاغت است كه خداوند حكيم كتابى را به عنوان دستور زندگى و راهنماى هدايت بر مردم عرضه بدارد، سپس به آنان بگويد: درون آن، فرازهايى وجود دارد كه حتما قابل فهم نيست و راه رسيدن به آن بر روى همگى شما بسته است. معقول نيست چنين سخنى از حكيم صادر گردد. آرى معقول است بگويد فرازهايى وجود دارد كه به ظاهر مشتبه و موجب دست‌آويز كج‌دلان مى‌گردد، كه كليد فهم آن در دست ماست و تنها از جانب ما به آن هدايت مى‌شويد.

پس حصر در آيه، صرفا جنبه سلب دارد و علم به تأويل را تنها از كج‌دلان و كج‌انديشان نفى مى‌كند.

نمونه‌هايى از آيات متشابهه‌

پيش از اين يادآور شديم كه تشابه در آيات قرآن دوگونه است: تشابه اصلى و تشابه عرضى. تشابه اصلى آن بود كه كوتاهى لفظ موجب نارسايى در افاده بلنداى معنا شده و احيانا شبهه‌انگيز شود. اين آيات بيشتر در رابطه با اصول معارف و معرفت شناختى است. اشاره شد كه تعداد اين قبيل آيات متشابهه نسبت به مجموع آيات قرآنى اندك است و با مراجعه به آيات محكمه كه «ام‌الكتاب» مى‌باشند و نيز احاديث پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و ائمه اطهار عليهم السّلام و سلف صالح (رض) اين‌گونه تشابه قابل رفع است.

عمده، تشابه عرضى است كه بر اثر برخورد و تضارب آرا و عقايد و پيدايش مذاهب و گرايش‌هاى مختلف كه در زمان‌هاى متأخر از عصر نزول در جامعه اسلامى رخ داد، به وجود آمد و هر فرقه و گروه براى پشتوانه مذهب خود و يافتن دستاويزى عوام‌پسند، به سراغ قرآن رفته، آياتى را كه تا ديروز محكم بودند با تفسيرهاى خودخواهانه متشابه ساختند. بيشترين آيات متشابهه كه امروزه مطرح است از اين قبيل مى‌باشد. ذيلا نمونه‌هايى از هر دو نوع را بر حسب دسته‌بندى كه در بخش متشابهات كتاب «التمهيد في علوم القرآن» (ج 3) انجام گرفته مى‌آوريم:

[1] جنّ 72: 27- 26.