فصل ششم محكم و متشابه‌

متشابهات در قرآن‌

قال تعالى: «هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتابَ. مِنْهُ آياتٌ مُحْكَماتٌ. هُنَّ أُمُّ الْكِتابِ. وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ، فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ، ابْتِغاءَ الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغاءَ تَأْوِيلِهِ. وَ ما يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ، وَ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنا. وَ ما يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُوا الْأَلْبابِ»[1].

خداوند، قرآن را بر تو فرستاد، بخش عمده آن را آيات محكمه تشكيل مى‌دهد، كه مرجعيّت كتاب در همان آيات است. در كنار آن‌ها آيات متشابه نيز قرار دارد. ولى كسانى كه در دل‌هاى‌شان كجى هست، پيوسته در پى آيات متشابه مى‌باشند، زيرا فتنه‌جو و آشوبگر افكار و عقايد مى‌باشند و به دنبال آنند تا با دست يازيدن به چنين آياتى، آن را مورد سوء استفاده قرار داده، طبق دلخواه خويش تأويل و تفسير كنند. در حالى كه تأويل صحيح آن را جز از راه خدايى نمى‌توان يافت. دانشمندان راستين و استوار، از همين راه رفته چنين گويند: تمامى آيات متشابه و محكم، از يك سرچشمه نشأت گرفته، پس در پشت پرده ظاهر، حقيقتى نهفته است كه بايد آن را يافت و عاقبت جوينده يابنده است. البته اين واقعيّت را جز خردمندان يادآور نمى‌شوند.

طبق اين آيه كريمه، بخشى از آيات قرآن متشابه مى‌باشد كه مايه شبهه و گاه‌

[1] آل عمران 3: 7.