نام کتاب : علوم قرآنى نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 231
اثير الدين ابو حيان اندلسى
مىگويد: «در كتاب ابن مجاهد و كسانى كه از وى تبعيت كردهاند، تنها تعداد كمى از
قرائتهاى مشهور آمده است. در مورد ابو عمرو بن العلاء هفده راوى نام برده شده كه
از وى نقل كردهاند، ولى در كتاب ابن مجاهد تنها به «اليزيدى» اكتفا شده است. ده
كس از «اليزيدى» روايت كردهاند و ابن مجاهد تنها به السوسى و الدورى بسنده كرده
است در حالى كه اين دو بر ديگران مزيّتى ندارند و همه آنان در انضباط و استوارى و
اخذ قرائت مشترك بودهاند و ما علتى براى اين كار نمىبينيم مگر اندك بودن دانش
او!»[1].
امام
استاد، اسماعيل بن ابراهيم ابن القراب، در اول كتاب خود به نام «الشافى» مىگويد:
«تمسك به قرائتهاى هفتگانه و عدم تمسك به ديگر قرائتها، مبتنى بر هيچ سند و نص
و روش و سنتى نيست. و فقط ناشى از اين است كه برخى از متأخران (منظور او ابن مجاهد
است) كه به بيش از هفت قرائت آشنايى نداشتهاند، كتابى به نام «السبعة» منتشر كرده
كه فقط حاوى هفت قرائت است و به علت شهرت و معروفيت مؤلف كتاب، عامه مردم تصوّر
كردند كه تمسك به قرائتهايى غير از اين قرائتهاى هفتگانه جايز نيست. افراد
بسيار ديگرى پس از ابن مجاهد درباره قرائت كتابهايى تأليف كرده و براى هر امام از
ائمه قرّاء روايات بسيار و انواع اختلافات نقل كردهاند و هيچكس نگفته است كه
قرائت به موجب اين روايات، به جهت آنكه در كتاب ابن مجاهد نيامده است، جايز نيست.»[2].
ابو
الحسن علىّ بن محمد (شيخ و استاد ابو شامه) مىگويد: «در اوايل قرن چهارم، ابو بكر
ابن مجاهد كه رياست قرائت به وى منتهى گرديد و مقدم بر مردم زمان خود بود، قرائتهايى
را كه با رسمالخط مصحف موافقت داشت، اختيار كرد و قرّائى را كه قرائتشان شهرت
داشت، برگزيد و با توجه به تعداد مصحفهايى كه عثمان به مراكز مهم اسلامى فرستاده
بود و با توجه به گفته پيامبر صلّى اللّه عليه و آله كه قرآن بر هفت حرف نازل شده
است؛ بر آن شد كه هفت قارى و قرائتهاى آنان را انتخاب كند و آنان را ائمه بلاد و
مناطق مختلف به حساب آورد. بنابراين، ابن مجاهد اولين كسى است كه به اين هفت تن
اكتفا كرده و كتابى پيرامون قرائتهاى آنان تأليف كرده است و مردم