شدند. زيد بن ثابت نيز از جانب خليفه به‌عنوان قارى مدينه تعيين گرديد[1].

مقامات حكومت و عمّال خليفه، عنايت و توجّه خاصى به اين مصحف‌ها و حفاظت از آن‌ها داشتند، و همين علاقه و توجه زياد مردم نسبت به حفظ آن‌ها، موجب بقا و دوام آن‌ها گرديد. پس از گذشت زمانى طولانى، تغييرات و دگرگونى‌هايى در اين مصحف‌ها به وجود آمد كه نقطه‌گذارى و علامت‌گذارى و تقسيم آن به حزب‌ها از آن جمله‌اند. آخرالامر، خط اين مصحف‌ها كه خط كوفى ابتدايى بود، به خط كوفى متعارف تبديل شد. در زمان‌هاى بعد، نوشتن قرآن با خط نسخ زيباى عربى و ديگر خطوط متداول گرديد. اين تغييرات به تدريج مصحف‌هاى اوليه را كه در زمان عثمان نوشته شده بود، به دست فراموشى سپرد و رفته رفته اثرى از آن‌ها باقى نماند.

ياقوت حموى (متوفاى 626) نقل مى‌كند كه مصحف عثمان بن عفان در مسجد دمشق است كه مى‌گويند به خط خود اوست‌[2]. اين مصحف را فضل اللّه العمرى (متوفاى 749) ديده و مى‌گويد: «مصحف عثمانى به خط عثمان بن عفان در سمت چپ مسجد دمشق باقى است»[3]. البته در جايى ذكر نشده است كه عثمان به خط خود مصحفى نوشته باشد و شايد مصحف يادشده، همان مصحف شام بوده كه تا آن زمان باقى بوده است.

ابن كثير (متوفاى 774) نيز از اين مصحف ياد كرده، ولى نوشتن آن را به عثمان نسبت نداده است. او گفته است: «مشهورترين مصحف عثمانى در روزگار ما مصحفى است در شام كه در نزديكى ركن شرقى مقصوره مسجد دمشق محفوظ است. اين مصحف در گذشته در شهر «طبريه» بوده و در حدود سال 518 هجرى از آنجا به دمشق منتقل شده است. من آن را ديده‌ام، كتابى است قطور با خطى زيبا و روشن و پخته و با مركبى خوب. در ورق‌هايى نوشته شده بود كه به گمان من از پوست شتر بود»[4].

[1] مناهل العرفان؛ ج 1، ص 397- 396.

[2] ياقوت حموى؛ معجم البلدان، ج 2، ص 469.

[3] مسالك الأبصار في ممالك الأمصار؛ ج 1، ص 195.

[4] فضائل القرآن؛ ص 49.