به گونه‌اى كه در مصحف‌هاى عثمانى، اشتباهات و تناقض‌هاى املايى فاحشى وجود داشت. تا آنجا كه مصحف‌هاى فرستاده شده به اطراف با يكديگر كاملا تطبيق نمى‌كرد. مسئوليت اين امر بر اعضاى كميته و به خصوص عثمان است كه بر اين اشتباهات واقف شد، ولى چاره‌اى نينديشيد و مسامحه كرد.

ابن ابى داود نقل مى‌كند كه برخى از مردم شام مى‌گفتند: «مصحف ما و مصحف بصره صحيح‌تر از مصحف كوفه است» زيرا هنگامى كه عثمان دستور داد مصحف‌ها را بنويسند، مصحفى را كه براى كوفه تهيه كرده بودند بر مبناى قرائت عبد اللّه بن مسعود بود و پيش از آن كه اين مصحف با ساير نسخه‌ها مقابله و تصحيح شود، براى آنان فرستاده شد. اما مصحفى كه براى شام و نيز مصحفى كه براى بصره تهيه شده بود، پس از مقابله و تصحيح آن‌ها فرستاده گرديد[1].

اين امر بر آن دلالت دارد كه مصحف‌ها را پيش از مقابله دقيق آن‌ها با يكديگر به سرتاسر بلاد پهناور اسلامى فرستاده‌اند. چنان‌كه وجود اختلاف ميان مصحف‌هاى شهرهاى مختلف- به نقل ابن ابى داود[2]- دليل بر سهل‌انگارى در امر مقابله نسخه‌ها و حصول اطمينان به صحت آن‌ها است.

ابن ابى داود موضوع ديگرى را نيز نقل مى‌كند كه حاكى از سهل‌انگارى عجيب‌ترى در اين امر مهم است. او مى‌گويد: «هنگامى كه نسخه‌هاى مصحف‌ها آماده شد، يكى از آن‌ها را نزد عثمان بردند. او آن را مشاهده كرد و گفت: چه خوب و زيبا تهيه كرده‌ايد. ولى اشتباهاتى در آن ديد و گفت اگر املاكننده از قبيله «هذيل» و نويسنده از قبيله «ثقيف» بود، اين اشتباهات رخ نمى‌داد و افزود: ولى عرب طبق زبان مادرى، آن را درست مى‌خواند»[3].

آيا بايد گفت: اين چه بى‌تفاوتى بى‌موردى است، كتاب خدا شايسته عنايت و اهتمام بيشترى نبود تا اين كه از اشتباه املايى و خطاى نوشتارى خالى باشد؟

علاوه بر اين، اين آرزوى عثمان چه معنايى دارد؟ آيا او نمى‌توانست از اول املاكنندگانى از هذيل و نويسندگانى از ثقيف انتخاب كند، در حالى كه صلاحيّت و

[1] مصاحف سجستانى؛ ص 35.

[2] همان؛ ص 49- 39.

[3] همان، ص 33- 32.