5- و بالأخره ايمان به اين نكته كه توجه و عنايت به احوال امتهاى پيشين، عبرت بزرگ و درس آموزنده‌اى براى كسانى است كه از زندگى گذشتگان عبرت و درس مى‌گيرند به طورى كه از راه‌ها و مسلكهايى كه اغوايى و گمراه‌كننده و منجر به گمراهى و ضلالت و باعث غضب پروردگار رحمان مى‌شود اجتناب نمايند كه:

غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لَا الضَّالِّينَ‌[1].

نظر ابن معصوم پيرامون مقاصد معارف اسلامى در سوره حمد

ابن معصوم مى‌گويد: خداوند منّان در سوره فاتحه، تمام مقاصد قرآنى را تذكّر و توجّه داده. و اين نوع سخن گفتن، نهايت درجه و بالاترين مرتبه براعت استهلال است. علاوه بر اينكه از الفاظ بسيار زيبا و مقاطع فوق‌العاده خوب و نيكو، تشكيل يافته و بر انواع بلاغت، مشتمل است.

سپس ايشان مى‌گويد: و همچنين اولين سوره قرآن «اقرأ»، «پنج آيه از اولش» همان مطالبى را كه سوره «فاتحه» در برداشت، مشتمل است، از قبيل براعت استهلال و غيره؛ چونكه اولين آيات از قرآن است كه نازل شده‌اند و در آن دستور به قرائت آمده و با نام «اللّه» شروع شده و در آن اشاره به علم احكام شده است. و همچنين در آن به تمام امور مربوط به توحيد «اللّه» و اثبات ذات اقدس و صفات او (صفت ذات و صفت فعل) و نيز به اصول دين و آنچه مربوط به إخبار از قول خداى تعالى: عَلَّمَ الْإِنْسانَ ما لَمْ يَعْلَمْ‌[2] بوده، اشاره شده است. و روى همين اصل، گفته‌اند: شايسته و سزاوار است كه سوره علق به نام «عنوان قرآن»

[1] حمد: 7.

[2] علق: 5.