و اهل بيان (علماى بيان) گفته‌اند كه حسن الابتداء كه همان «براعت مطلع» ناميده مى‌شود، از جمله عوامل بلاغت است. و آن عبارت است از اينكه متكلم در اول كلام خودش، نيكو، نغز و محكم سخن بگويد. و از شيرين‌ترين، گوياترين، باارزش‌ترين، بهترين، سليس‌ترين و زيباترين الفاظ از نظر نظم و سبك و از صحيح‌ترين الفاظ از بعد بنايى و صرفى و از واضح‌ترين آن از جهت معنى و از خالى‌ترين آنها از جهت حشو، ركاكت، تعقيد و تقديم و تأخيرى كه باعث اشتباه مخاطب شود و بالأخره از الفاظ نامناسب، انتخاب ننمايد. و گفته‌اند كه تمام فواتح سوره‌هاى قرآنى، به بهترين وجه ممكن و بر بليغ‌ترين و كاملترين وجه آمده و قرار گرفته است؛ چون تحميدات (سوره‌هايى كه با حمد و امثال آن شروع شده) و سوره‌هايى كه با حروف «هجاء و مقطعه» و يا با «ندا» و غير آن شروع شده‌اند[1].

و ابن اثير جزرى مى‌گويد: حقيقت اين ركن بلاغى آن است كه مطلع و ابتداى كلام نوعى قرار داده شود كه بر معناى مقصود از آن كلام دلالت نمايد كه اگر مثلا در مورد فتح و پيروزى مى‌خواهد سخن بگويد، مطلع كلامش نيز در مورد آن باشد. و اگر جشن و تبريك باشد، مطلع كلام نيز تبريك و تهنيت باشد. و اگر عزا باشد آن هم در مورد عزا باشد. و همچنين است در ساير معانى. و گفته است كه اين مسئله به ذوق و سليقه خدادادى و طبيعى مربوط مى‌گردد، نه به درس و علم. و از همين جهت است كه لغزشهاى اكثر شعرا و خطبا بر آنان خرده گرفته شده و در اين مقام مورد ملامت قرار گرفته‌اند[2].

[1] ابن معصوم در كتاب انوار الربيع، ج 1، ص 34 چنين گفته است.

[2] رجوع شود به آنچه كه وى در مورد معايب شعراى قديم و جديد در اين باب ذكر كرده است. و همچنين به ايراداتى كه ابن معصوم بر مقدمه قصيده امرؤ القيس وارد ساخته است كه پاره‌اى از آن را در گذشته در بحث مقارنات يادآور شديم.