در نامگذارى، كوچك‌ترين مناسبت كافى است: «يكفى فى التسمية ادنى مناسبة».

تعدد نام برخى سوره‌ها

بيشتر سوره‌ها يك نام دارند، برخى دو يا سه يا بيشتر كه اين تعدد در نام به جهات خاصى بوده است، مانند:

سوره حمد با نام فاتحة الكتاب و ام‌الكتاب و السبع المثانى. جلال الدين سيوطى بيش از بيست نام براى اين سوره آورده است.[1]

فاتحة الكتاب، از آن جهت بدين نام خوانده شده كه نخستين سوره قرآن است. نه فقط در مصحف شريف به عنوان اولين سوره ثبت شده، بلكه اولين سوره كاملى است كه از آسمان فرودآمده است.

امّ‌الكتاب، امّ به معناى مقصد و هدف است و سوره حمد بدين جهت ام‌الكتاب خوانده شده است كه تمام اهداف و اغراض قرآنى در اين سوره كوچك فراهم شده است؛ ازاين‌رو اين سوره را افضل سور قرآنى به شمار آورده‌اند.

السبع المثانى، مشتمل بر هفت آيه و از سوره‌هاى كوچك (كه به آنها مثانى گفته مى‌شود) است و از اين جهت مثانى گفته مى‌شود كه قابل تكرار است و بيش از سوره‌هاى بزرگ تلاوت مى‌شود.

توبه، برائت. نبأ، عمّ.

اسراء[2]، سبحان، بنى اسرائيل. بينه، لم يكن.

نمل، سليمان. ماعون، دين، أ رأيت.

غافر، مؤمن. مسد، تبّت.

فصلت، سجده. توحيد، اخلاص.[3]

محمد، قتال. دهر، انسان، هل أتى.

قمر، اقتربت. قريش، إيلاف.

ملك، تبارك. شرح، انشراح.

معارج، سأل، واقع.

[1] . الاتقان؛ ج 1، ص 151.

[2] . أسرى به صورت فعل ماضى از مصدر إسراء نيز آمده است.

[3] . رجوع كنيد به: الاتقان؛ ج 1، ص 155- 159.