دوره «تدوين تفسير» و «مباحث قرآنى» از قرن دوم هجرى آغاز مى‌شود؛ اولين كسى كه بحث درباره قرآن را آغاز كرده «يحيى‌بن‌يعمر» شاگرد برجسته «ابوالاسود دوئلى» (متوفاى 89 ه. ق) بود. وى كتابى در فن قرائت قرآن نگاشت كه شامل انواع قرائت‌هاى مختلف آن دوره بود. پس از او «حسن بصرى» (متوفاى 110 ه. ق) كتابى در عدد آيات قرآن به رشته تحرير درآورد و سپس كتاب‌ها و تأليفات ديگرى در زمينه علوم قرآنى به شكل مستقل و يا به عنوان مقدمه بر تفاسير نوشته شد تا آنكه آثار ارزشمند و جامعى در رشته علوم قرآنى جاودانگى يافت كه از آن ميان، دو كتاب «البرهان» و «الاتقان» جايگاه ويژه‌اى دارند.

كتاب «البرهان فى علوم القران» تأليف امام بدرالدين زركشى است؛ وى از برجسته‌ترين علما و دانشمندان قرن هشتم هجرى قمرى است. او به سال 745 ه. ق در قاهره متولد و در همان ديار بزرگ شد و در رشته‌هاى مختلف علوم اسلامى به سرحد استادى رسيد. كتاب وى- البرهان- در زمره زبده‌ترين كتاب‌هاى تأليف شده در مباحث علوم قرآنى است؛ اين كتاب شمول و گستردگى را با ايجاز در عبارت به هم آميخته است به گونه‌اى كه مباحث علوم قرآنى را تا 47 مورد پيش برده و درباره هر يك آنچه لازم بوده گردآورى كرده است.

دومين كتاب «الاتقان فى علوم القرآن» تأليف جلال‌الدين عبدالرحمان السيوطى است ولادت او در السيوط مصر به سال 894 ه. ق و وفات او در قاهره به سال 944 ه. ق مى‌باشد. او در تمام علوم حديث و تفسير و ديگر علوم اسلامى صاحب آثار و تأليفات گرانبهايى است. وى در كتاب خود تا 80 مورد از عناوين علوم قرآنى را فراهم كرده است. امروزه اين كتاب از جامع‌ترين منابع در