آنان را آواره كرد و دربدر نمود بطورى كه از عراق بيرون رفتند[1] و در منطقه عراقين شخص مشهورى (از شيعه) نماند مگر آنكه كشته شد، يا بدار آويخته شد، و يا آواره و يا فرارى شد.

اقدام معاويه در مورد شيعيان همه شهرها و ممالك‌

معاويه به قاضيان و واليانش در همه مناطق و شهرها نوشت: «از هيچ يك از شيعيان على بن ابى طالب و اهل بيتش و اهل ولايتش كه قائل به فضيلت او هستند و مناقب او را نقل مى‌كنند شهادتى قبول نكنيد».

اقدام معاويه در مورد شيعيان عثمان و جعل مناقب براى او

معاويه به كارمندانش نوشت: «بنگريد كسانى را كه نزد شمايند از شيعيان عثمان و محبّين و اهل بيت او و اهل ولايتش كه قائل به فضيلت او هستند و مناقب او را نقل مى‌كنند، آنان را به خود نزديك كنيد و ايشان را گرامى بداريد و مقرّب كنيد و شرافت دهيد. و آنچه هر كدام از آنان در باره عثمان روايت مى‌كند با ذكر نام او و نام پدرش و اينكه از چه طايفه‌اى است برايم بنويسيد».

آنها هم اين كار را انجام دادند تا آنجا كه بيش از حدّ در باره عثمان حديث نقل كردند. معاويه هم جايزه و البسه برايشان فرستاد و چه از عرب و چه غير عرب زمينهاى زيادى به آنان داد.

اين افراد در شهرها زياد شدند و براى بدست آوردن خانه‌ها و زمينها تلاش زيادى كردند و دنيا بر آنان وسعت يافت. كسى نبود كه نزد حاكم شهرى از شهرها يا روستايى بيايد و در باره عثمان منقبتى روايت كند يا فضيلتى برايش ذكر كند مگر آنكه نامش نوشته مى‌شد و مقرّب مى‌گشت و شفاعت او قبول مى‌شد.

مردم مدّتى طولانى به اين صورت بودند.

[1]« ب» و« د»: از عراق تبعيد شدند.