مستضعفين دينى‌

سليم مى‌گويد: عرض كردم: يا امير المؤمنين، چه مى‌فرمائيد در باره كسى كه توقف كرده است. نه به شما اقتدا كرده و نه شما را دشمن داشته است؟ دشمنى شما را عقيده خود قرار نداده و تعصب هم ندارد. ولايت شما را ندارد و از دشمن شما هم بيزارى نمى‌جويد. او مى‌گويد: «نمى‌دانم» و راست مى‌گويد[1].

فرمود: اينان از هفتاد و سه گروه نيستند. پيامبر صلى اللَّه عليه و آله از هفتاد و سه فرقه، اعراض‌كنندگان از حق را كه پرچمى برافراشته و خود را مشهور كرده‌اند و به دين خود دعوت مى‌كنند قصد كرده است. يك فرقه از ايشان متديّن به دين الهى و هفتاد و دو فرقه متديّن به دين شيطان‌اند، كه با قبول گفته آنان ولايتشان را مى‌پذيرند و از آنان كه مخالفشان باشند بيزارى مى‌جويند.

امّا كسى كه خدا را به يگانگى قبول دارد و به پيامبر صلى اللَّه عليه و آله ايمان آورده ولى نسبت به ولايت ما و گمراهى دشمن ما شناخت ندارد و عداوتى هم در دل ندارد، و چيزى را حلال يا حرام نكرده است، و قبول كرده همه آنچه در بين اختلاف‌كنندگان امت اختلافى نيست كه خداوند به آنها امر كرده، و خوددارى نموده از آنچه بين اختلاف‌كنندگان امت در آن اختلافى نيست كه خدا به آن امر كرده يا از آن نهى نموده است. در نتيجه نه عداوتى در دل دارد[2]، و نه چيزى را حرام كرده يا حلال نموده است. او نمى‌داند و علم آنچه بر او مشكل شده به خدا واگذار نموده است‌[3]، چنين شخصى نجات يافته است.

اهل بهشت و اهل جهنم و اصحاب اعراف‌

اين طبقه بين مؤمنين و مشركين قرار دارند و قسمت اعظم مردم و اكثريت آنها هستند. اينها اصحاب حساب و ميزان و اعراف هستند و جهنّمى‌هايى هستند كه انبياء و

[1] يعنى در اينكه مى‌گويد« نمى‌دانم و نمى‌توانم حق را تشخيص دهم» راست مى‌گويد.

[2]« ب»: به ما ظلم نكرده است.

[3]« ب»: هر گاه نداند مى‌گويد:« نمى‌دانم» و علم آنچه مشكل مى‌شود را به خدا واگذار مى‌كند.