ولادت سليم دو سال قبل از هجرت در منطقه كوفه بوده‌[1]، و او هنگام وفات پيامبر صلى اللَّه عليه و آله دوازده سال داشته است.

سليم در زمان حيات پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله و نيز بعد از آن حضرت در زمان حكومت ابو بكر در مدينه نبوده، و در جريانات سقيفه و شهادت حضرت زهرا عليها السّلام شخصا حضور نداشته است. او در سنين نوجوانى كه در حدود پانزده سال داشته در اوائل حكومت عمر و قبل از سال شانزدهم هجرت وارد مدينه شده است‌[2].

سليم در جوّ حاكم بعد از پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله‌

سليم با ورود به مدينه متوجّه جوّ حاكم و شرائط فرهنگى و علمى آن دوره خاصّ گرديد. مردمى كه اهل بيت پيامبرشان را رها كرده و باب مدينه علم، امير المؤمنين عليه السّلام را خانه‌نشين نموده بودند، و راه جهل را پيش گرفته به جاهليّت بر مى‌گشتند.

از سوى ديگر حاكمين غاصب، سياست منع شديد از نقل و جمع و تدوين سنّت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله را مطرح كرده بودند تا مردم را بكلّى از دين و معارف آن بيگانه نمايند، و فقط نامى از اسلام بر جامعه مسلمين حاكم باشد.

اين وضع كه در زمان ابو بكر ايجاد شده بود، در حكومت عمر شدّت يافت و اقدام به حبس و تأديب عاملين نشر معارف دينى نمود و نوشته‌هاى آنان سوزانده شد.

سليم بن قيس در سنين نوجوانى، وارد چنين جوّ تاريك و رعب آورى شد.

جهاد علمى سليم در زمان عمر

سليم با ديدن چنين جوّ فكرى ظلمانى، مخفيانه دست بكار جمع آورى و تدوين تاريخ و معارف صحيح اسلام گرديد. هدف او اين بود كه نسلهاى آينده‌

[1] تاريخ ولادت سليم از آنجا بدست مى‌آيد كه سليم در حديث 34 كتاب تصريح مى‌كند كه در آخرين روزهاى جنگ صفين در سال 38 هجرى چهل سال داشته است. در نتيجه سال تولد او، دو سال قبل از هجرت مى‌شود. براى دستيابى به تاريخ دقيق جنگ صفين به كتاب« صفين» نصر بن مزاحم: ص 473 مراجعه شود.

[2] تعيين سال شانزدهم براى آن است كه در اين سال، سلمان بعنوان حاكم مدائن از مدينه به آن شهر رفته است. از آنجا كه سليم احاديث بسيارى از سلمان و نيز در مجلسى كه سلمان و ابو ذر و مقداد هر سه حضور داشته‌اند نقل كرده، بايد ورود سليم به مدينه چند سال قبل از حكومت سلمان در مدائن باشد.