پس از آن تمايز علوم را به موضوعات آن‌ها دانستيم، بايد موضوع علم كلام را بشناسيم.

2- 2- 1. موضوع علم كلام‌

در باب موضوع علوم، ديدگاه‌هاى گوناگونى ارائه گرديده كه از آن جمله‌اند.

1. موضوع هر علم، احوال و متعلقاتى است كه دخالت در غايت و هدف آن علم دارند؛

2. موضوع هر علم، هر آن چيزى است كه از عوارض ذاتى علم بحث مى‌كند؛

3. هرچه از عوارض ذاتى موضوع علم بحث مى‌كند، موضوع آن علم است؛

4. موضوع هر علم، آن چيزى است كه از عوارض انواع علم بحث مى‌كند؛

5. هرچه از عوارض ذاتى عوارض موضوع بحث مى‌كند، موضوع هر علم است.

بررسى اين ديدگاه‌ها، خارج از وظيفه اين نوشته است و در كتاب‌هاى اصولى به تفصيل بحث شده‌اند؛ ازاين‌رو، به اصل بحث از موضوع علم كلام مى‌پردازيم.[1] در تعيين موضوع علم كلام، بيان‌هاى مختلفى ذكر شده كه به بعضى از آن‌ها اشاره مى‌كنيم.

[1] - كفاية الاصول، ص 7 و 8؛ اصول الاستنباط، ص 47 و 48؛ مناهج الوصول الى علم الاصول، ج 1، ص 35.