ارائه شده در اجزاء متناسب باشد؛ بنابراين، عنوان بحث را اين‌گونه تعريف مى‌كنيم: «جايگاه حكومت فردى دين‌شناس در علمى كه عهده‌دار دفاع عقلانى از دين است»؛ بدين معنا كه آيا حكومت دين‌شناس مى‌تواند ريشه‌هاى كلامى داشته باشد و قابليت بررسى در اين علم را دارد يا خير و نيز جايگاه آن در كدام يك از مباحث علم كلام است.

2- 1. شاخص كلامى بودن يك مسأله‌

براى پاسخ به اين مطلب، ابتدا بايد دانست كه علوم مختلف با چه معيارى از يكديگر قابل تفكيك‌اند يا تمايز علوم به چيست؟

1- 2- 1. تمايز علوم‌

در مورد تمايز علوم و ملاك جداسازى علم‌ها از يكديگر، سخنان مبسوطى در كتاب‌هاى اصولى آمده است.

گروهى تمايز علوم را به تفاوت آن‌ها در موضوع، و بعضى در محمول هر علم مى‌دانند. عده‌اى نيز به غايت و هدف علوم به عنوان معيار تشخيص محدوده هر علم اشاره كرده‌اند.[1] امّا براساس مبناى مشهور،[2] تمايز علوم به موضوع آن‌هاست؛ يعنى با يافتن موضوع هر علم، مى‌توان مرز آن را با ديگر علوم مشخّص نمود.

[1] - آخوند خراسانى، كفاية الاصول، ص 8 و امام خمينى، مناهج الوصول الى علم الاصول، ج 1، ص 43.

[2] - عبد الرّحمان بن احمد ايجى، المواقف فى علم الكلام، ص 7؛ على بن محمّد جرجانى، شرح المواقف، ج 1، ص 139؛ سعد الدّين تفتازانى، شرح المقاصد، ج 1، ص 167؛ عبد الرّزّاق لاهيجى، شوارق الالهام، ص 10؛ عبد اللّه حوادى آملى، ولايت فقيه ولايت فقاهت و عدالت، ص 141.