و به حدّ ايجاب و الجاء نرسد، مانند: وعده ثواب و وعيد عقاب. علامه حلى چنين مى‌گويد:

چون برآورده شدن غرض الهى مبتنى بر لطف است، واجب و لازم مى‌شود. پس اگر اين لطف از افعال خداوند باشد، واجب است كه آن را اعمال نمايد و اگر از افعال مكلّفين باشد، بايد خداوند، مكلّف را به آن آگاه سازد.[1] در توضيح بايد گفت: خداوند انسان‌ها را به انجام واجب و ترك حرام تكليف نموده و غرض از تكليف كردن، امتثال و انجام آن است وگرنه تكليف بى‌فايده و قبيح مى‌شود، پس هرگاه مكلّف قادر به انجام كارى نباشد و انجام آن دشوار نمايد، لطف با تعريف بالا لازم مى‌آيد تا غرض از تكليف (امتثال) برآورده شود و اگر لطف نكند، نقض غرض است و نقض بر حكيم قبيح است.[2]

وجوب لطف‌

پس از روشن شدن معناى لطف، سؤال اين است كه آيا لطف بر خداوند واجب است؟

اشاعره براساس انكار حسن و قبح عقلى، به وجوب لطف اعتقاد ندارند؛ ولى متكلمان اماميّه و معتزله، لطف را بر خداوند واجب مى‌دانند و بر وجوب آن استدلال مى‌كنند. اين استدلال بر «قبح و امتناع نقض غرض از سوى فاعل‌

[1] - ابو الحسن، شعرانى، كشف المراد فى شرح تجريد الاعتقاد، ص 460.

[2] - عبد الرّزّاق لاهيجى، سرمايه ايمان، ص 79.